Kon ketishning tuxtatishning termik usullari
.
Past xaroratdan konni tuxtatish uchun foydalanish kadimda kupincha rezina
idishni sovuk suv, kor yoki muz tulatib shikastlangan soxaga kuyiladi. Past xarorat
tomirlar devorini toraytiradi,tromb xosil kilishni tezlashtiradi, shuning uchun kon
tuxtatishda ijobiy rol uynaydi. Yukori xarorat esa kon oksilini koagulyasiya kiladi
va kon ivishini tezlatadi. Ilgari kon ketishini tuxtatish uchun kizdirilgan temir bilan
kuydirish keng tarkalgan.
Kon ketishini tuxtatishning ximiyaviy usullari
.
Kon ketishini batamom tuxtatishda xirurgik usullarning imkoni kup
bulganligidan ximiyaviy metodlar axamiyati pasaydi.
Xozirgi kunda konning ivishini oshiradigan moddalardan kuyish gilarni
ishlatiladi :10 %li kalsiy xlorid, kalsiy glyukonat eritmalari, 3% pektin aritmasi va
kalsiy xloridning 1%li aralashma gemofobin, giyexlardan tashkil lopgan kon
ivishini tezlashtiruvchi moddalar lagoxidus (krapiva –kichitki ut), buymadaron
tыsyachilistnik, suv garmdorisi, kalina pustlogi eritmalari va x.k. Kapilyarlardan
kon ketganda, ularning devorini mustaxkailovchi moddalardan 12,5% etamzilat
(disinon), 0,025% li adroksan ishlatiladi.
Konning fibrinolitik aktivligi oshganligi natijasida kon ketishini ruy bergan
bulsa, shuning dek, upka, oshkozon osti va bukok bezlarini gipoplastik anemiya
operasiyalaridan oldin, yuldosh tushganda ichak, kasallanganda fibrinolizni
kamaytiruvchi Ye- aminokapron kislota (1-5%li eritmasi ) yuboriladi.
Kon ketishini tuxtatishning biologik usullari.
Kon ketishini tuxtatishning bilogik usullari keng kullaniladi ular kuyidagi
gruppalarga bulinadi.
1.
Tirik tukimalarni kon okayetgan joyga yetkazish (charvi, mushak,
fassiya, yeg kletchatkasi).
2.
Konga konsentrlangan, ya’ni tayer plazma, zardob kuyish.
3.
Vitaminlar yuborish
4.
Odam yeki xayvon zardobini mushak orasiga yuborish.
5.
Kondan tayerlangan moddalarni maxalliy ishlatash.
Kapillyar
va
parenximatoz
kon
ketayotgan
operasiya
paytida
trombokinazaga boy tirik tukimalar /charvi va b./ chok bilan oddiy tikib
kuyiladi. Ularni bir bulak kilib kesib olish mumkin, agar konayetgan joy korin
bushligida bulsa katta charvini uchuni tortib tikilsa buladi. Bu metod
parenximatoz organlar –buyrak, talok ,jigar,miya satxadan kon ketganda
kullanilishi mumkin.
Kon ketishni batamom tuxtatishda konservlangan konni gemmotik dozada-
75-100 ml kuyish maksadga muvofik buladi. Zarur gruppadagi kon bulmagan
takdirda plazma yoki zardoblarni vena ichiga yuborish muvaffakiyatli
kullanilmokda. Kon ketishi organizmning kon ivishiga taalukli biror faktor
yukligidan vujudga kelgan bulishi yetishmaydigan faktor vena tomiriga kuyiladi.
Masalan, irsiy kasallik gemofeliyada –USh faktor ( antigemofil «A», X1 faktor
antigemofil «V» )yetishmaydi, shuning uchun bunday bemorlarga antigemofiz
plazma, kriopresipitet (USh faktor konsentrati), yangi tayyorlab muzlatilgan
konsentrlangan plazma, protrobin kompleksi (konning P,UP, 1X , X faktorlari)
muvaffakiyatli kuyilmokda. Ilgarlari tabobatda ishlatilgan xayvon, masalan, it
zardobiniodam mushaklari orasiga yuborish kon ivishini oshirgan bulsada, xozirgi
kunda bu usuldan foydalanilmaydi. Maxaliy kon tuxtatuvchi vositalarga fibrin
pardasi, autogemostol, trombin, gemostatik bulutcha tik dokani kiritsa buladi. Bu
moddalar kapillyar va parenximatozda kon ketganda yaxshi ta’sir kursatadi.
Shuningdek yara satxini kon tuxtatuvchi gemostatik klam yurgizib, gemostatik bint
bilan tuldirsa buladi. Ammo bu moddalar fakatgina kapillyar, parenximatozda kon
ketishda yaxshi ta’sir kiladi, shuning uchun ular xirurgik yordamdan keyin
ishlatiladi.
Kon ivishini yaxshilashda vitamin (vikasol), jelatinaning axamiyati katta. Kon
ketishni batamom tuxtatish xayotiy kursatmalari asosida bajarilishi kerak, bu
usullar turli kombinasiyalarda kullanilishi darkor, asosiy maksad bemorni utkir
anemiya xolatidan tezrok chikarib olishdan iborat. Buning uchun kon va uning
urinini bosuvchi suyukliklarni kuyish maksadga muvofik buladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |