G. A. Shahmurova yosh fiziologiy as I



Download 9,92 Mb.
Pdf ko'rish
bet111/201
Sana13.06.2022
Hajmi9,92 Mb.
#661588
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   201
Ko‘krak qafasi skeleti. 
K o 'k rak qafasi 12 juft qovurg'aning to 'sh
suyagi bilan birikishidan hosil bo'ladi. Haqiqiy qovurg'alar 1-7-juft 
qovurg'alar tog'ayi yordamida to'sh suyagiga, qolgan 8, 9, 10-juftlari 
tog'ay qismi bilan 7-juft qovurg'aga birikadi. 11 va 12-qovurg'alarning 
tog'ay uchi bo'lmaydi, ularning uchi erkin bo'lib, bir oz harakatchan. 
Qovurg'alar umurtqalarga bo'g'im orqali birikadi. To'sh suyagi toq suyak 
bo'lib, uning dastasi, tanasi va o'simtasi farq qilinadi.
K o'krak qafasining shakli bolaning yoshiga va tana tuzilishiga bog'liq.
K o'krak qafasining shakliga to'sh suyagi mos bo'ladi. K o'krak qafasi 
qonussimon, silindrsimon (uzun, ensiz) va (kalta enli) yassi bo'lishi 
mumkin, bolaning yoshi ortishi bilan shakli o'zgarib turadi. Hayotning 
dastlabki yilida k o 'k ra k qafasi qonussim on b o 'lad i. 2,5-3 yoshda 
tananingo'sishiga mosravishda parallelo'sib boradi. Keyinroq gavdaning 
o ‘sishi k o 'k rak qafasining o'sishidan tezlashadi. 12 va 13 yoshlarda 
k o 'k ra k qafasining shakli k a tta odam nikiga o'x sh ab qoladi, lekin 
o'lchamlari kichikroq bo'ladi. K o'krak qafasi jinsiy jihatdan 15 yoshdan 
farq qila boshlaydi, sagital hajmi tez ortadi. Nafas olganda o'g'il bolalarda 
ko‘krak qafasida pastki qovurg'alar, qizlarda esa yuqorigi qovurg'alar 
ko'tariladi.
K o'krak qafasi aylanasida ham jinsiy farq bo'ladi.
O 'g'il bolalarda 8 yoshdan 10 yoshgacha ko'krak qafasining aylanasi 
bir yilda 1-2 sm, 11 yoshdan boshlab 2-5 sm ga ortadi. 11 yashar o'g'il 
bolalarda k o 'k ra k qafasining o'sishi qiz bolalarnikiga q araganda
176
www.ziyouz.com kutubxonasi


sekinlashadi. Jinsiy voyaga yetish davrida, yoz va kuz oylarida ko'krak 
qafasining aylanasi tez o'sadi. K o 'k ra k qafasining rivojlanishi skelet 
m uskullarining rivojlanishiga ham bog'liq. Suzish, eshkak eshish va 
boshqa jism oniy m ashqlar bilan m untazam ravishda shug'ullangan 
odamlarda muskullar bilan birga ko'krak qafasi ham rivojlanadi. Bola 
noqulay sharoitda tarbiyalansa, jismoniy mashqlar bilan shug'ullanmasa, 
ko'krak qafasi va muskullari yaxshi rivojlanmaydi. Bola partada noto'g'ri 
o'tirsa, ko'krak qafasining shakli o'zgaradi, bu esa yurak, qon tomirlar 
va o 'p k anin g to 'la -to 'k is rivojlanm asligiga sabab bo'ladi. Bundan 
tashqari, raxit, o 'p k a sili va boshqa kasalliklar k o 'k rak qafasining 
rivojlanishdan orqada qolishiga sabab bo'ladi. Doimo nafasni mashq 
qildirib borilganda, ko'krak qafasi aylanasi ortib, nafas yurak-tomirlar 
sistemasi rivojlana boradi.

Download 9,92 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   201




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish