O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta-maxsus ta'lim vazirligi islom karimov nomli toshkent davlat texnika universiteti s. T. Yunusxo‘jayev

4.14 rasm. 
Diagnostikalash qurilmasini diagnostikalash tirqishi 
(
a
) va adaptor (
b
)yordamida ulash
4.15 rasm. 
OBD-II diagnostikalash ko‘rsatkichlarini 
chiqaruvchi standart tirqishlar:
 

---

157 
1,3, 8, 9, 11, 12, 13 – zaxiradagi kontaktlar; 2,10 – SAE protokoli 
bo‘yicha ijobiy va salbiy habarlar; 4 – avtomobilning “massasi”; 6 – katta 
tezlikdagi CAN; 7 – ISO protokoli bo‘yicha diagnostikalash K- diagnostikalash 
o
‘tkazgichi
; 14 – katta tezlikdagi CAN; 15 – ISO protokoli bo‘yicha L-
diagnostikalash o
‘
tkazgichi; 16 – akkumuliyator batareyasidagi kuchlanish +12 
V.
Odatda zaxiradagi kontaktlar dvigatelning boshqarish tizimiga 
ulanadi, lekin bazi hollarda boshqa tizimlarga ham ulanishi mumkin. 
Mashinaning qandaydir boshqarish bloki bilan aloqa - ancha 
murakkab jarayon hisoblanadi. Agarda kontaktlar nuqsonsiz va 
yuqori aniqlik bilan ulangan hollardagina ishonchli aloqani o‘rnatish 
imkoniyati yaratiladi. Qisqa muddatga aloqani uzish yoki 
ulanmalarning puxta ulanmaganligi, hamda ulanish brikmalarining 
soni ko‘payib ketishi natijasida qarshilik ortishi va aloqaning 
ishonchliligini 
pasayishiga 
sababchi 
bo‘ladi. 
Shu 
sababli 
diagnostikalash jarayonida moslashish jarayoniga kata etibor 
beriladi. Tizimlarning moslashish jarayoni, agarda ishlab 
chiqaruvchi tomonidan yaratilgan moslashish o‘tkazgichlaridan 
foydalanish unumli natijalarni beradi, bunga misol bo‘lib CARD 
multipleksori hizmat qilishi mumkin.
CARB multipleksori – diagnostikalash testorlari uchun 
mo‘ljallangan moslashuv o‘tkazgichi bo‘lib, faqatgina avtomobilda 
diagnostikalash tirqishi mavjud bo‘lgan holatlardagina qo‘llaniladi. 
CARB multipleksori yordamida turli diagnostikalash tirqishlaridan K 
- o‘tkazgichi yoki CAN interfeysini qo‘shimcha ulab, va hech qanday 
dastlabki sozlash ishlarini bajarmay testordan ma’lumotlarni olish 
imkoni yaratiladi.
Multipleksorning standart sozlash 7 yo‘lakda K-o‘tkazgichini 
qo‘llab va 15 yo‘lakdaL - o‘tkazgichini qo‘llab, SAE bo‘yicha 
diagnostikalashni 2 va 10 tirqishlar bo‘yicha, hamda CAN 
interfeysini qo‘llab 6 va 14 tirqishlar yordamida diagnostikalab 
amalga oshiriladi. 
CARB multipleksorini qo‘llashda albatta, mashinaning rusumi 
boshqarish blokiga to‘g‘ri kelishi va bir turdagi tirqishdan 

---

158 
foydalanish tafsiya etiladi. Agarda diagnostikalanayotgan tizim, 
standartlashgan tirqishga mos bo‘lmasa, unday holatlarda OBD 
rusumidagi moslashtirish blokidan foydalanish lozim.