Цитология эмбриология проф. Қ. Р. Тўхтаев таҳрири остида

Пигмент тўқимаси (textus pigmentosus). 
Бу тўқима кўп миқдорда 
пигмент ҳужайраларини (меланоцитларни) сақлайди. Бу тўқима сўрғич 
соҳасида, анал тешиги атрофида, ѐрғоқ халтада ҳамда кўзнинг қон томир ва 
рангдор пардаларида учрайди. 
Шиллиқ тўқима (textus mucosus).
Бу тўқима фақатгина эмбрионларда 
учрайди. Унинг ҳужайралари асосан фибробластлар бўлиб, асосий моддада 
жуда кўп миқдорда гиалурон кислотаси учрайди. Бу кислота аморф ѐки 
асосий 
моддага 
дирилдоқ 
ѐки 
шиллиқсимон 
хусусият 
беради. 
Ҳомиладорликнинг иккинчи ярмидан бошлаб асосий моддада коллаген 
толаларининг миқдори ошади ва шиллиқ тўқима сийрак толали 
бириктирувчи тўқима шаклини ола бошлайди. 
БИРИКТИРУВЧИ ТЎҚИМАНИНГ ЁШГА ҚАРАБ ЎЗГАРИШИ 
Бириктирурчи тўқимада ѐшнинг ўтиб бориши билан аста-секин 
ҳужайра элементларининг камайиши кузатилади. Асосан фибробласт 
ҳужайралари камайиши натижасида маълум даражада асосий модда ҳам 
камаяди. Ёшбириктирувчи тўқима асосий моддага бой бўлиб, толалар кам 

---

215 
бўлади. Функционал актив ҳужайра элементларининг бўлиши бириктирувчи 
тўқимада моддалар алмашинувининг юқори бўлишини таъминлайди. 
Ёшўтиши билан бириктирувчи тўқима гликозаминогликанларининг таркибий 
қисмлари ҳам ўзгаради. Гиалурон кислота камайиб, хондриотинсулфат ва 
унинг эфирлари ошади. Сулфатланган полианионлар ошиши унинг қон 
плазмасининг бета-липопротеид фракцияси билан эримайдиган комплекслар 
ҳосил қилишига олиб келади. Бу эса қон томир деворида атероматоз 
таначалар ҳосил бўлишига ва атеросклероз касаллигининг ривожланишига 
сабаб бўлади. Хондриотинсулфатнинг кўпайиши унинг калций тузлари билан 
боғланишини кучайтириб, бу жараѐнлар организм қариши билан параллел 
кечади. 
Шундай қилиб, ѐш улғайиши билан бириктирувчи тўқиманинг 
толалари кўпайиб, ҳужайра элементлари камаяди. Бу жараѐн шунчалик 
сезиларлики, кўпчилик муаллифлар аъзоларнинг ѐш улғайиши билан 
склерозга учрашини эътироф этадилар. Бу эса аъзоларнинг бириктирувчи 
тўқима орқали озиқланишини бузилишга олиб келади.