Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

Контрагент
(контр, лот. - қарши, зид ва агент) - ўзаро 
шартнома тузган томонлардан бири, битимнииг бошқа 
қатнашчиларига қарши турадиган савдо рақиби. Ташқи савдо 
шартномаларнда сотувчи харидорга нисбатан контрагент 
бўлса, истеъмолчи ўз навбатида сотувчига нисбатан 
контрагент ҳисобланади. 
 Контракт – 
битим. Унинг турлари кўп бўлиб, уларнинг 
биринчиси бартер битими. 
Бартер битими 
- ўзаро келишувга 
биноан 
мувозанатли, 
лекин 
валютасиз(пулсиз) 
товар 
айирбошлаш ҳақидаги шартнома. Бунда валютанииг тақчил 
бўлиши ҳам шартномада кўрсатилган товарларнинг қийматига 
таъсир қилмайди. 
Ташқи савдо битими - 
чет мамлакатлар 
билан савдо - сотиқ ишларини олиб бориш, четга товар 
чиқариш (экспорт) ва хориждан товар киритиш (импорт)ни ўз 
ичига оладигаи савдо битими. Т. с. б. томонларнинг қуйидаги 
ўзаро мажбуриятларини акс эттиради: битимнинг умумий 
суммаси ва шартнома предметларининг баҳоси; товар етказиб 
бериш вақти; тўлов шартлари; товарларни ўраш ва уларни 
жойлаш тартиби; етказиладиган зарар учун тўланадиган жари-
ма миқдори; суғурта шартлари; суд ҳакамига мурожаат қилиш 
тартиби ва ҳоказолар. Булардан ташқари, уларда товарлврни 
ташиш ва уларни суғурта қилдириш; савдо ҳужжатларини 
расмийлаштириш; товар сақлаш ва уларни сотиш шартлари 
ҳам келишиб олинади(қаранг
: битим
). 
Контрактант 
- тузилаётган битим бўйича зиммасига 
маълум мажбуриятларни қабул қилаётган шахс ёки ташкилот 
(қ
. битим
). 
Контракция 
- маҳсулот ишлаб чиқарувчи корхона ва 
хўжаликлар билан ўша маҳсулотни сотиб оладиган ва уни 
сотадиган ташкилотлар ўртасида олдиндан шартнома тузиш 
тизими. 
Концепция
(лотинча - тушунча, тизим дегани) - маълум 
предмет, ҳодиса ва жараёнларни тушунтириш услуби, предмет 
ва бошқаларга қаратилган асосий кўзқараш; уларни 
систематик ёритиб бериш учун бош ғоя; бу матн илмий ва 

---

- 205 - 
бошқа фаолиятдаги асосий фикрни, конструктив тамойилни 
белгилаш учун ҳам қўлланилади. Масалан, табиий тартиб 
концепцияси ва бошқалар. 
 Концерн –
манфаатларнинг мос келиши асосида 
корхоналар умумлашуви, бирлашувининг ривожланган шакли. 
Концернга 
кирувчи 
корхоналар 
мустақил 
корхона 
ҳисоблангани билан яҳақиқатда ягона хўжалик раҳбарлигига 
бўйсунади. Концернда консорциумдан фарқли ўлароқ, ягона 
иқтисодий сиёсат юргизиш, молиявий манбаларнинг бир 
қисмини 
тўплаш 
ва 
айрим 
бошқа 
вазифалар 
марказлаштирилади.