|
Reja:
1. О„zbekiston sanoatining xо„jalikda tutgan о„rni.
2.Regionda sanoat tarmoqlarini shakllanishi, joylashuvi va
rivojlanishiga ta‟sir kо„rsatuvchi omillar.
3. О„zbekiston sanoat tarmoqlari.
43
-berilgan topshiriqlar bо„yicha faol, hamkorlikda va mas‟uliyat bilan
ishlashlari lozim;
-yordam sо„raganlarga kо„mak berishlari lozim;
-guruhni baholashda ishtirok etishlari lozim.
Dars “Zinama-zina o`yini” qoidasiga binoan 2-bosqichda o`tkaziladi.
1. Bosqich. O`quvchilarning o`quv fani bo`yicha tushuncha, g‟oyalar va
atamalarni o`zlashtirish darajasini aniqlash. Buning uchun o`qituvchi darslikda
berilgan atamalar izohidan foydalanib, 3 xil variantda 30 tadan atamalar
majmuasini tuzadi. Atamalar yonida uning izohi bo`lishi shart. O`qituvchi bu
bosqichda o`quvchilarni teng sonli 6 kishidan iborat kichik guruhlarni tashkil
etadi. Har bir gurux “Atamalar” varag‟ining variantini tanlab oladi. Quyida
shunday “Atamalar varag‟i” dan namuna keltiramiz:
1-bosqich uchun savollar to`plami :
-Asosan ishlab chiqarish vositalari ishlab chiqaradigan tarmoqlardan iboratdir,
ya‟ni unda mexnat qurollari (mashinalar, jihozlar va h.k.) va mehnat predmetlari (xom
ashyo, yoqilg„i va h.k.) ishlab chiqariladi.( javob:Og„ir sanoat)
- Bir yoki birnecha sanoat tarmoqlari tо„plangan shahar yoki shaharchalardir
(javob: Sanoat markazi)
- Iste‟molchilarni elektr energiyasi bilan ta‟minlashda qatnash-adigan va bir-biri
bilan elektr liniyalari bilan bog„langan yirik elektr stansiyalar birlashmasi (javob:
Energiya tizimi). va x.k.
Kichik guruhdagi 6 o`quvchining bittasi “kichik konsul‟tant” vazifasini
bajaradi. U o`quvchilarga variantdagi savollarni ketma-ket berib, ularning
javobini atamalar izoxi bo`yicha nazorat qiladi. Javob to`g‟ri bo`lgan holda
ularga avvaldan tayyorlanib, qo`yilgan kartochkalarni berib boradi. Shunday
qilib har bir o`quvchi savollarga galma-gal javob berib, bu bosqichda 6 ball
to`plash imkoniyati bo`ladi. O`quvchilarning to`plagan bali ulardagi
kartochkalar soniga qarab aniqlanadi. Shundan so`ng, o`yinning ikkinchi
bosqichi boshlanadi. II – bosqichda o`qituvchi o`quvchilarni to`plagan ballariga
44
muvofiq qayta guruhlaydi. O`qituvchi bu bosqich uchun alohida topshiriqlar
tuzadi: II – bosqich savollari:
1 ball to`plagan o`quvchilar guruhi savollari
Og‟ir va yengil sanoat tarmoqlarini klasterda ifodalang.
2
ball to`plagan o`quvchilar guruhi savollari:
O‟zbekistondagi yirik kimyo zavodlari ro‟yxatini tuzing.
3
ball to`plagan o`quvchilar guruhi savollari:
O‟zbekiston sanoati va uning rivojlanishiga ta‟sir etuvchi omillar?
O`quvchilar bu topshiriqlarni bajarib bo`lganlaridan so`ng, o`zaro savol-javob
o`tkazadilar. Har bir guruh o`z topshiriqlarini ko`rgazmali vositalar yordamida
bayon etadi. Topshiriqni mukammal bajargan kichik guruhlar rag‟batlantiriladi
va g‟oliblar aniqlanadi. O`qituvchi o`quvchilar javobidagi kamchiliklarni
aniqlaydi va unga barham beradi, so`ngra darsni keying o‟yin turi bilan davom
ettiradi. “Aqliy hujum” quyidagi bosqich asosida tashkil etiladi:
I – bosqich. Psixologik jihatdan bir-biriga yaqin bo`lgan o`quvchilardan
teng sonli kichik guruhlarni shakllantirish.
II – bosqich. Kichik guruhlarga muammoli savollardan iborat bo`lgan o`quv
topshiriqlarini tarqatish va ularni topshiriqning didaktik maqsadi bilan
tanishtirish.
III – bosqich. O`quvchilarning bilish faoliyatini o`quv muammolarini hal
etishga yo`naltirish.
IV – bosqich. O`quvchilarning muammoli vaziyatlarni hal etish bo`yicha
axborotlarini tinglash.
V – bosqich. Kichik guruhlar o`rtasida o`quv bahsi va munozara o`tkazish
VI – bosqich. Umumiy xulosa yasash. “Aqliy hujum” da o`quvchilar avval
o`zlashtirgan bilimlarini yangi vaziyatlarda qo`llab, bilimlarini kengaytiradi,
chuqurlashtiradi, aqliy faoliyat usullarini egallaydi. O`qituvchi o`quvchilarni
teng sonli guruhlarga ajratgandan so‟ng, har bir guruh sardorini belgilaydi.
O`quvchilarning faoliyatini bilishga yo`naltiruvchi bir nechta muammoli
savollar yozilgan quyidagi kartochkalarga qaratadi:
45
1. Yangi, yuqori texnologiyaga ega bo‟lgan sanoat tarmoqlarini qanday
izohlash mumkin?
2. Sanoat tarmoqlari qaysi mezonlarga asoslanadi?
3. Respublikada elektr energiya ishlab chiqarishda yetakchi viloyatlarda
eliektr muammosining vujudga kelishiga sababi nimada?
Guruhdagi o`quvchilar shu savollar yuzasidan maslahatlashib, o`z fikrlarini
umumlashtiradi. Har bir guruh sardori guruh fikrini bayon etadi.
O`qituvchi guruhlar bayon etgan fikrlarni umumlashtirish dars yakunida
amalga oshirilishini e`lon qiladi va navbatdagi muammoli savollar yozilgan
kartochkalarni tarqatadi:
1. Respublikadagi asosiy issiqlik elektr stantsiyalarida qaysi yoqilg‟i turi
arzon va sifatli hisoblanadi? Javobingizni izohlang.
O`quvchilar guruhi bu savollarga javob topgandan so`ng, o`qituvchi
o`quvchilarga avval o`zlashtirgan bilimlari va darslikdan foydalanib quyidagi
jadvalni to`ldirish va izohlashni topshiradi.
t/r IES
nomi
Ishga tushirilgan
yili
Energiya bloklari
soni
Loyihaviy
quvvatiMVt
Yoqilg‟i
turi
1
2
3
O`quvchilar jadvalni to`ldirib, javoblarini izohlaganlaridan so`ng, o`qituvchi
o`quvchilarning diqqatiga quyidagi savollarni havola etadi:
Sho‟rolar tizimi davrida O‟zbekistonning ijtimoiiy-iqtisodiy rivojlanishi
qanday bo‟lgan edi? 2. XX asr boshlarida O‟zbekistonda sanoatning qaysi
tarmoqlari rivojlangan edi? O`quvchilar javoblaridan so`ng, o`qituvchi darsni
umumiy yakunlaydi. O`quv baxsi va munozaralarda faol ishtirok etgan talabalar
rag‟batlantiriladi va reyting tizimiga muvofiq baholanadi.
VI. Uyga vazifa berish.
VII.Darsni umumiy yakunlash.
46
Endi pedagogik amaliyot jarayonida Toshkent shahri Sergeli tumani 300-
umumta‟lim maktabining 8-“A”, “V” sinflarida “O‟zbekiston sanoati”ning
Rangli metallurgiya mavzusini lokal va xususiy metodik darajalarining
uyg‟unlashtirilgan pedagogic texnologiyalardan foydalanib, o‟tkazilgan bir
soatlik dars ishlanmasini ko‟rib chiqamiz.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
