yuklamalar miqdorini aniqlang.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
36. Ota-onang qo‘ygan otlariga mag‘rur bo‘lmagil, bu ot yolg‘iz tashqi ko‘rinishgina, xolos.
Ushbu gapda yuklama vazifasida qo‘llangan so‘zlarni toping.
A) –gina B) xolos C) yolg‘iz D) -gina, xolos
ALOHIDA OLINGAN SO‘ZLAR GURUHI
1-§. Modal so‘zlar
So‘zlovchining o‘z fikriga bo‘lgan munosabatini bildiradigan so‘zlar modal
so‘zlar deyiladi: Ehtimol, bugun etib kelar.
Modal so‘zlar ma’no jihatidan quyidagi turlarga bo‘linadi:
1. Fikrning aniqligini ifodalaydigan modal so‘zlar:
1) fikrning rostligi tasdiqlanadi: darhaqiqat, haqiqatan, haqiqatda, filhaqiqat
(arx.); 2) fikrning qat’iyligi ta’kidlanadi: shubhasiz, shaksiz, so‘zsiz 3) ishonch:
albatta 4) anglatilayotgan voqelikning yuzaga kelishi tabiiy ekanligini bildiradi:
tabiiy, o‘z-o‘zidan, 5) fikrning chinligi eslatiladi: to‘g‘ ri, xoynaxoy, muhaqqaq
(arxaik), aslida, darvoqe, rostdan.
2. Fikrning noaniqligini ifodalaydigan modal so‘zlar:
1) fikrning taxminiyligini bildiradi: shekilli, chamasi, chog‘i;
2) fikrning gumonli ekanligini bildiradi: ehtimol, balki;
3) fikrning tusmolli ekanini bildiradi: aftidan;
4) fikrning chinligiga gumon ham, ishonch ham bildiradigan: har holda, har
qalay.
3. Fikrning tartibi: avvalo, avvalambor, birinchidan, ikkinchidan.
4. Fikrning dalillanishi: masalan, jumladan.
5. Xulosa: xullas, demak, nihoyat, xullas kalom.
6. Achinish: afsus, attang, esiz.
165
7. Zaruriyat: kerak, zarur, lozim.
8. Quvonch: xayriyat.
9. Mavjudlik va mavjud emaslik: bor, yo‘q.
Bulardan tashqari: binobarin, zero, holbuki, vaholanki kabi modal so‘zlar ham
mavjud.
Modal so‘zlarning ko‘pchiligi mustaqil so‘zlardan o‘sib chiqqandir.
1) ot turkumidan: aftidan, haqiqatan, mazmuni, ehtimol, darhaqiqat; 2) sifatdan:
yaxshi(ki), to‘g‘ ri, so‘zsiz, shubhasiz, tabiiy; 3) ravishdan: a lbatta; 4) fe’ldan:
xoyna- xoy (tojikcha xohi-naxohi so‘zidan); 4) bog‘lovchidan : balki; 5) so‘z
birikmasidan: har qalay, har holda; 6) gapning modal so‘zga aylanishi: holbuki
(Hol buki); 7) so‘z tushirish natijasida hosil bo‘lgan: o‘z-o‘zidan ( aniq so‘zi tushib
qoladi).
Modal so‘zlar sof va vazifadosh modal so‘zlarga bo‘linadi. Haqiqatan,
darhaqiqat, afsuski, attang, albatta, shekilli, avvalo, xullas, masalan, umuman,
taxminan so‘zlari sof modal so‘zlar hisoblansa, modal ma’noda ham qo‘llanadigan
aftidan, chamasi, balki, ehtimol, shubhasiz kabi so‘zlar vazifadosh modal so‘zlar
hisoblanadi.
Modal so‘zlar gap tarkibidagi so‘zlardan vergul bilan ajratiladi va ko‘pincha
Do'stlaringiz bilan baham: |