Microsoft Word shaxsga jamiyatning tasiri eng avvalo uning manaviy tasavvurlarida dunyoqarashida xayotga bolgan munosabatlari

 

 

 

 

 

 

 

---

 

36

П.bob. Shaxs dunyoqarashi va e’tiqodini o‘zgartiruvchi omillar.

 

2.1. Shaxs yo’nalganligi tizimida e’tiqod va dunyoqarash, uning moxiyati  

          

           Jahon  psixologiyasi  ma’lumotlarining  ko‘rsatishicha,  xulq-atvorning 

muhim motivlaridan biri bo‘lib e’tiqod hisoblanadi. Ba’zi manbalarda unga mana 

bunday  ta’rif  berilgan:  e’tiqod-  shaxsni  o‘z  qarashlariga,  prinsiplariga, 

dunyoqarashiga  muvofiq  tarzda  qarorga  kelishga  undaydigan  muhim  motivlar 

tizimidir.  Boshqa  so‘z  bilan  aytganda,  e’tiqod  shaklida  namoyon  bo‘ladigan 

ehtiyojlarning  mazmuni-  bu  tabiat,  tevarak-atrofdagi  olam  to‘g‘risidagi  bilimlar 

va ularning muayyan tarzdagi tushunilish demakdir. Bu bilimlar falsafiy, estetik, 

tabiiy-ilmiy  nuqtai-nazardan  tartibga  solinsa  va  ichki  uyushgan  tizimi  tashkil 

etilsa,  u  taqdirga  shaxsning  dunyoqarashi  sifatida  talqin  qilinishi  maqsadga 

muvofiq.  

         Psixologiya  fani  dunyoqarashining  shakllanish  jarayonini  tadqiqot  qiladi, 

ijtimoiy-taraqqiyot  hodisalarining  to‘g‘ri  baholanishini,  evolyusion  yo‘sinda 

tarkib  topishini,  ahloqiy  tamoyillar,  didlar  yuz  berishini,  tabiat  hodisalariga  va 

jamiyatning  qonuniyatlariga  nisbatan  qarashlarning  shakllanishi  qay  tariqa  yuz 

berishini va boshqalarni aniqlaydi.  

          Ijtimoiylashuvning  institutlaridan  tashqari  uning  oqibati  masalasi  ham 

psixologiyada  muhim  amaliy  ahamiyatga  ega.  SHaxs  ijtimoiylashuvining  eng 

asosiy mahsuli - bu uning hayotda o‘z o‘rnini topib, jamiyatga manfaat keltiruvchi 

faoliyatlarda  ishtirok  etishidir.  SHu  nuqtai  nazardan  olib  qaralganda,  shaxsning 

yo‘nalganligi  masalasiga  ham  fanda  katta  e’tibor  beriladi.  Ijtimoiylashuv 

jarayonida  shaxs  faoliyatini  yunaltirib  turadigan  va  real  vaziyatlarga  nisbatan 

turgun,  barqaror  motivlar  majmuiga  ega  bo‘lishlik  shaxsning  yo‘nalganligi  deb 

ataladi.  

Yo‘nalganlikning eng muhim tarkibiy qismlarini quyidagilar tashkil etadi: