Қишлоқ хўжалигини илмий асосда йўлга қўймас эканмиз, соҳада ривожланиш бўлмайди

Ёруғликка муносабати.
Ўсимлик ҳаётининг турли 
даврларида ёруғлик интенсивлигига талаби бир хилда 
бўлмайди. Улар ўсиш даврининг бошларида, барглари 
ўсиб чиққанда унчалик катта бўлмайди, лекин пиёзбошлар 
шаклланаётган вақтда бирдан катталашади. Шунинг учун 
барра пиёз ўстираётганда ўсимликни бир оз соялатиш жуда 
муҳим. Ўсимлик йирик бошпиёз учун ўстирилганда соялатиш 
пиёзбошлар шаклланишини кечиктиради ва ҳосилни 
камайтиради.
Сувга талаби.
Пиёзбошнинг шаклланиши ва етилиши
озиқ 
моддаларга 
ва 
ўсимликнинг 
сув 
билан 
таъминланганлигига боғлиқ. Уруғ қанча қалин экилса, 
ўсимлик озиқ моддалар ва сув билан қанчалик кам 
таъминланса, пиёзбош шунчалик тез шаклланади ва 
майда бўлади. Агар ҳар гектар ерда 200-400 минг ўсимлик 
ўстирилса ва озиқланиш шароити яхши бўлса, йирик озиқ-
овқат учун ишлатишга яроқли пиёзбош етилади. Пиёзбош 

---

24
100 китоб тўплами
шаклланаётганда пиёз тубидаги этли пардалар орасида 
бошланғич муртак, булардан эса келаси йили гулпоялар ёки 
майда ёш пиёзбошлар ҳосил бўлади. 
Уруғлик пиёзларнинг эркаклаб кетишига экиш муддати, 
пиёзбошларни ерга, ўтқазгандан кейинги ҳарорат, тупроқ 
намлиги ҳам таъсир қилади. Баҳор яхши, иссиқ келганда ва ерда 
намлик кам бўлганда пиёзнинг эркаклаб, гулпоя чиқарадиган, 
“ўжарлик” хусусияти пайдо бўлишига олиб келади. Аксинча, 
пиёз эрта экилса ва баҳорги салқин ҳаво чўзилса, гулпоя 
чиқариш кучаяди ҳамда яхши уруғ ҳосили олинади. 
Озиқ моддаларга талаби.
Пиёз илдизи ер юзасида 
жойлашганлиги учун тупроқ намлиги ва озуқасига талабчан. 
Бир тонна ҳосил олиш учун тупроқда 10,6 кг азот, 7,3 кг 
фосфор, 3,6 кг калий солиш зарур. Бўз тупроқларда гектарига 
20-30 тонна гўнг, азот 200, фосфор 150, калий 75 кг; ўтлоқ ва 
ўтлоқ-бўз тупроқларда азот 160, фосфор 150 ва калий 80 кг 
ҳисобида берилади.
Фосфор йиллик нормасининг 75% и, калий ва гўнг 
ҳамма меъёри шудгордан олдин, фосфорнинг қолган 25% и 
эса экишолди ёки экишда берилади. Азотли ўғитлар 50% и
ўтоқдан сўнг 1-2 чинбарглик даврида, қолган 50% и эса 
пиёзбошлар шаклланиш даврида солинади.

---

25
Пиёз етиштириш 
4–
китоб