Toshkent moliya instituti "statistika" kafedrasi

Kumulyata egri chizig’i
- har bir qatorning chastotalari qo’shib borilishi 
orqali chastotalar yig’indisini ifodalovchi yangi qator tuziladi va har bir qator 
(ham intervalli, ham diskret bo’lishi mumkin) darajalari abstsissa o’qida, yangi 
tuzilgan chastotalar yig’indisi ko’rinishidagi darajalar ordinata o’qida belgilanadi. 
Ogiva ham kumulyata egri chizig’i ko’rinishida bo’ladi, lekin koordinata 
o’qlari turlicha bo’ladi. Ya’ni abstsissa o’qida chastotalar yig’indisi, ordinata 
o’qida esa variatsion qator darajalari ifodalanadi. 
Iqtisodiy hodisa va jarayonlarni tavsiflovchi statistik ma’lumotlarni 
diagrammalardan farqli statistika xaritalarida ham tasvirlash mumkin. 
Statistika xaritalari
– grafik tasvirlash shakllaridan biri bo’lib, statistik 
ma’lumotlarni hududlar bo’yicha joylanishini chizmali geografik xaritalarda 
ifodalanishidir. Hududlar bo’yicha tasvirlash vositasi bo’lib shtrixli chiziqlar, fonli 
bo’yash yoki geometrik shakllar hisoblanadi. 
Statistika xaritalarining ikki shakli mavjud: xaritagramma, xaritadiagramma. 
Xaritagramma 
– bu sxematik geografik xarita bo’lib, xaritada tasvirlangan 
hududlarni ularga tegishli hodisa va jarayonlar xususiyati, sifat yoki miqdor 
ko’rsatkichi bo’yicha shtrixli nuqta yoki chiziqlar, turli xil ranglar orqali
tasvirlashdir. 
Xaritagramma fonli va nuqtali xaritagrammalarga bo’linadi. Fonli 
xaritagrammada hududlar ularni baholovchi darajalarga ko’ra turli ranglar orqali 
tasvirlanadi. Siyosiy dunyo kartasini bunga misol qilishimiz mumkin. Nuqtali 

---

42 
xaritagrammada darajalar nuqtalarning ma’lum bir zichligi, kattaligi orqali 
ifodalanadi. Fonli xaritogrammalar asosan nisbiy va o’rtacha miqdorlarni 
ifodalashda, nuqtali xaritogrammalar esa asosan hajmli, miqdoriy ko’rsatgichlarni 
ifodalashda foydalaniladi. 
Xaritalarning yana bir turi