Toshkent moliya instituti "statistika" kafedrasi

 
10-rasm. 2013 yil uchun Jondor-Plyus savdo do’konidagi bir kunlik 
tovaroborot hajmi, ming.so’m (radial diagramma
) 
 
Radial diagrammalar yopiq va spiral ko’rinishda bo’ladi. 

---

41 
Bir davr (yil) mobaynida o’zgaruvchi hodisalar yopiq diagrammalar 
yordamida tasvirlansa, spiral diagrammalar orqali necha davr (yil) ga tegishli 
hodisalarning harakati tasvirlanadi va ular har bir davrga (yilga) tegishli mos 
vaqtdagi (oy, kvartal) darajalarni solishtirish asosini yaratadi. 
Radial diagrammalarni
hosil qilishda 2 ta o’lchov birligi qo’llaniladi. 
Birinchi o’lchov doira bo’yicha davrlar, ya’ni bir yilning 12 oyi uchun doirani 12 
ta teng sektorlarga bo’luvchi doira markazidan koordinata chiziqlari chiziladi. 
Bunda har bir sektor orasidagi burchak yil uchun tegishli mos davrni ifodalaydi. 
Ikkinchi o’lchov doira radiusi uzunligi. Bunda har bir davrga tegishli hodisa 
darajasi ma’lum bir masshtabda shkalalar orqali tasvirlanadi. 
Grafiklar orqali variatsion qatorlar darajalari ham tasvirlanishi mumkin. Ular 
asosan chiziqli diagrammalar orqali tasvirlanadi. Variatsion qatorlarni tasvirlovchi 
grafiklarning gistogramma, poligon, kumulyata va ogiva deb ataluvchi turlari 
mavjud. Ular to’g’ri chiziqli koordinatalar tizimida ifodalanadi. 
Gistogramma
– bu intervalli variatsion qatorlarni tasvirlash uchun xizmat 
qiladi. Bunda intervalli belgi o’lchovlari koordinata tizimi abstsissasida, intervalli 
belgining mos chastotalari (soni, vazni, salmog’i va h.k.) esa ordinata o’qida 
ma’lum masshtabda shkalalarda belgilanadi.
 Poligon
– diskret variatsion qatorlarni tasvirlash uchun qo’llaniladi. Bunda 
diskret qator o’lchovlari abstsissa o’qida, chastotalar esa ordinata o’qida 
tasvirlanadi va bu nuqtalar tutashtirilib siniq chiziq hosil bo’ladi. Intervalli qatorni 
ham poligon orqali tasvirlash mumkin. Bunda intervalli qatorni diskret qatorga 
(qatorning yuqori va quyi chegarasi o’lchovlari o’rtachasi) shartli keltirish lozim.