O‘zbekiston respublikasining fuqarolik protsessual kodeksi I bo‘lim. Umumiy qoidalar 1-bob. Asosiy qoidalar

311-modda. Arizaning mazmuni
Fuqaroni muomala layoqati cheklangan deb topish to‘g‘risidagi arizada spirtli ichimliklar,
giyohvandlik moddalari va psixotrop moddalarni suiiste’mol qiluvchi shaxs o‘z oilasini moddiy
jihatdan og‘ir ahvolga solib qo‘yayotganligidan dalolat beruvchi holatlar bayon etilishi kerak.
Fuqaroni muomalaga layoqatsiz deb topish to‘g‘risidagi arizada shaxsning ruhiy holati
buzilganligi (ruhiy kasalligi yoxud aqli zaifligi), shuning oqibatida u o‘z xatti-harakatlarini anglay
olmasligidan yoki boshqara olmasligidan dalolat beruvchi holatlar bayon qilinishi kerak.
312-modda. Ishni sud muhokamasiga tayyorlash
Sudya arizani olgach, ishni sud muhokamasiga tayyorlash tartibida fuqaroning ruhiy holati
buzilganligi (ruhiy kasalligi yoki aqli zaifligi) to‘g‘risida yetarli ma’lumotlar mavjud bo‘lsa, uning ruhiy
ahvolini aniqlash uchun sud-psixiatriya ekspertizasini tayinlaydi.
Fuqaro sud-psixiatriya ekspertizasini o‘tishdan bosh tortganda sud uni majburiy tarzda
ekspertizaga yuborish to‘g‘risida ajrim chiqarishi mumkin.
313-modda. Ishni ko‘rib chiqish
Sud fuqaroni muomala layoqati cheklangan deb topish to‘g‘risidagi ishni albatta mazkur
fuqaroning, prokuror hamda vasiylik va homiylik organi vakilining ishtirokida ko‘radi. Agar fuqaro
sud majlisiga kelmasa, ushbu Kodeks 
186-moddasining
qoidalari qo‘llanadi.
Sud fuqaroni muomalaga layoqatsiz deb topish to‘g‘risidagi ishni prokuror hamda vasiylik va
homiylik organining vakili ishtirokida ko‘rib chiqadi. Ishi ko‘rib chiqilayotgan fuqaro, agar uning
sog‘lig‘i holati imkon bersa, sud majlisiga chaqiriladi.
314-modda. Sudning hal qiluv qarori
Sudning fuqaroni muomala layoqati cheklangan yoki muomalaga layoqatsiz deb topish
to‘g‘risidagi hal qiluv qarori vasiylik va homiylik organining muomala layoqati cheklangan shaxsga
homiy tayinlashi, muomalaga layoqatsiz shaxsga esa, vasiy tayinlashi uchun asos bo‘ladi.
Fuqaroni muomala layoqati cheklangan yoki muomalaga layoqatsiz deb topganda sud hal
qiluv qarori kuchga kirganidan so‘ng uch kun ichida bu haqda mazkur shaxs yashab turgan joydagi
homiylik va vasiylik organiga xabar qiladi va uning ustidan homiy yoki vasiy tayinlash uchun hal
qiluv qarorining ko‘chirma nusxasini yuboradi.