Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

бўлинади: табиий ва сунъий.
Ўсаётган дарахт 4 0 % намликка эга бўлади. Янги кесилган д а ­
рахт жуда кўп технологик жараёнлардан ўтади. Ёғочни қайта ишла- 
ганда фақат механик усуллар (арралаш, рандалаш) қўлланилади. 
Юқори ҳароратда қуритиш, шимдириш, майдалаб зичлаш каби 
мураккаб технологик жараёнлардан кейин, ундан ашёлар ёки бу­
юмлар тайёрланади. Ш у сабабли айрим ёғоч қурилиш ашёларини 
композитлар деб ҳам аташ мумкин. Кўпгина плита шаклидаги кури­
лиш ашёларининг асосий таркибини ёғоч қириндиси, қипиғи, пай- 
раҳаси ёки ғўлаларидан шилинган юпқа шпонлар ташкил этади ва 
улар асосица композитлар ишлаб чиқарилади. Бундай ёғоч ашёлар 
физик-механик хоссалари ва зарарли муҳитда чидамлилиги бўйи- 
ча табиий ёғочдан тубдан фарқ қилади. Табиий ёғочлар қайта иш - 
лаш усулларига қараб зичланган, ш имдирилган, қатлам қилиб
75

---

ёпиштирилган ҳамда ёғоч пластиклар, ёғоч қиринди ва ёғоч тола­
ли плита турларга бўлинади.
Республикамизда қурилишбоп ўрмонлар деярли йўқ. Ўрта Осиё 
ва Қозоғистон ҳудудларидаги ўрмон захиралари 2,3 %ни, ёғочни 
қайта ишлаш саноатидаги чиқиндилар микдори 5 0 —60 %ни таш­
кил этади. Ш унинг учун ҳам, ёғоч чиқиндиларидан қурилиш аш ё­
лари ишлаб чиқариш қурилиш саноатининг самарадорлигини кес­
кин оширади. Айрим ёғоч буюмлари ишлаб чиқарувчи заводларда 
келтирилган ғўлаларни 98 %гача қайта ишлаб, қурилиш ашёлари 
тайёрланмоқда. Ривожланган давлатларда (Ш веция, Финландия, 
Германия) дарахтлар кесилиб, тайёр ашё бўлгунга қадар 5 — 7 %гина 
чиқинди чиқади. Бизда эса бу кўрсаткич жуда катта. Ёгочнинг сифати 
унинг турига боғлиқ.
’ Ёғочлар асосан икки гуруҳга бўлинади: игнабаргли ва япроқли.