Istiqlol avlodi

Bolalar va o‘smirlardagi suitsidal axloq motivlari: 
- Xafagarchilik, yolg‘izlik, ota-onalari va atrofdagilarning e’tiborsizligi hamda 
tushunmasliklarini his etish; 
- ota–onalarning muhabbatini haqiqatdan yoki xayolan yo‘qotish, bo‘linmas 
hislar yoki rashk; 
- ota–onalarning o‘lishi, ajralishi yoki oiladan kechishi bilan bog‘liq kechinmalar; 
- aybdorlik, uyat, nafsoniyatning toptalishi, o‘zini aybdor his etishi; 
- sharmandalikdan, masxaralash va kamsitilishdan qo‘rqish; 
- jazolanishdan qo‘rqish, kechirim so‘ramaslik; 
- sevgi bobida omadsizlik, seksual ekssess, homiladorlik; 
- qasd olish, adolat, isyon hissi (tahdid yoki zo‘rlik bilan biror narsaga erishish); 
- o‘ziga e’tiborni jalb qilish, rahm–shavqatga chaqirish, yoqimsiz oqibatlardan 
qochish, qiyin vaziyatlardan ketish istagi; 
- o‘rtoqlariga, kitob yoki videofilm qahramonlariga hamdardlik yoki taqlid 
«verter effekti»; 
Yoshlik davridagi suitsidal axloqning o‘ziga xosliklari
Autoagressiv harakatlar oqibatini yetarlicha adekvat baholay olmaslik. «O‘lim» 
tushunchasi bu yosh davrida odatda o‘ta mavhum idrok etiladi, qandaydir vaqtinchalik, 
tushga o‘xshash, har doim ham o‘z shaxsi bilan bog‘liq bo‘lmagandek. Kattalardan 
farqli o‘laroq, bolalar va o‘smirlarda haqiqiy suitsidal urinish va namoyishkorona–
qo‘rqituvchi autoagressiv harakat o‘rtasida aniq chegara mavjud emas. Bu holat amaliy 
maqsadlarda bolalar va o‘smirlardagi autoagressiyaning barcha ko‘rinishlarini suitsidal 
xulq–atvorning turlari sifatida ko‘rishga majbur qiladi. 

---

16 
1. Bolalar o‘zlarini o‘ldirishga urinishni jiddiy bo‘lmagan, vaqtinchalik, arzimas 
motivlar bilan (kattalar nazariga ko‘ra) tushuntirishga harakat qiladilar. Bu holat 
suitsidal moyilliklarning va atrofdagilar uchun kutilmagan voqealar aniq takrorlanishini 
o‘z vaqtida aniqlashdagi qiyinchiliklarni shartlaydi; 
2. Bolalar va o‘smirlardagi o‘z joniga qasd qilish va xulqiy og‘ishishlar bilan 
bog‘liqlik sabablari: uydan qochish, maktabda darslarni qoldirish, erta chekish, kichik 
qoidabuzarlik, ota-onalar bilan nizolar, alkogolizm, narkomaniya, seksual ekssesslar va 
h.k. 
3. Bolalik va o‘smirlik davrida suitsidal xulq–atvorning kelib chiqishida 
kattalarnikiga o‘xshamagan holda paydo bo‘luvchi depressiv holat turtki beradi. Ularni 
taqqoslovchi jadval quyida keltiriladi.