Mundarija mutaxassisliklar Betlar

2. «Foydali qazilmalarni yer osti usulida qazib olish» 
Foydali qazilmalar shakli va yotish elementlariga ko‘ra tasniflanishi. Ma’danlarni 
etkazib berish usullari. 
Yer osti kon lahimlari. 
Yer osti kon ishlarining bosqichli jarayonlari. 
Kamera-ustun qazib olish sistemasi. 
Qazib olingan bo‘shliqni saqlashning turli xil usullarini qo‘llanish doirasi. 
Qavat-kamera qazib olish sistemasi. (qavat, qavat tagi, qo‘porish – gorizontal, 
qatlamli, vertikal, rudani tushirish, qavat balandligi, kamera eni, qatlam qalinligi, selik, 
kameralar, selik, burg‘ulash lahimi, ruda tushirgich). 
Shpur, burg‘i quduqlarni burg‘ilash usullari va jihozlari. Rudani magazinlashtirish 
yo‘li bilan qazib olish sistemalari. SHaxtani tayyorlash sxemasini tanlashda hisobga 
olinadigan omillar. 
Rudniklarda gorizontlarni tayyorlashning bir muncha xarakterli sxemalarini 
qo‘llash doirasi. Qazib olish tizimlariga qo‘yiladigan talablar. Qazuvchi zaboylarni va 
o‘tiluvchi lahimlarni mustahkamlash. (mustahkamlagich, alohida mustahkamlagich, 
mexanizatsiyalashgan mustahkamlagich, gidravlik ustun, suruvchi gidravlik domkrat, 
nasos stansiyasi, to‘suvchi mustahkamlagich, ushlovchi mustahkamlagich, ushlovchi-
to‘suvchi mustahkamlagich). 
Mustahkamlab qo‘llaniladigan qazish sistemalari. Geotexnologiyaning termik 
usuli. Ochish usuli va ochish sxemalari. 

---

23 
Shaxta stvollarini o‘tish texnologiyasi va loyihalash. Yer osti lahimlarini o‘tish.
Foydali qazilmani geotexnologik usulda qazib olish usuli. Qazib olish tizimlarining 
tasniflari. Kon korxonalarida marksheyderlik ishlari.
Foydali qazilmalar zahirasi. Ma’danlarni massivdan ajratish usullarini tasniflari.
Tog‘ jinslaring burg‘ilanish va portlanuvchanlik bo‘yicha tasnifi.
 
Tog‘ jinslarini parchalash usullari. 
Portlatish energiyasining balansi to‘g‘risidagi asosiy ma’lumotlar. 
Sanoatdagi qo‘llaniladigan portlovchi moddalarni tayyorlash va ularni asosiy 
sinash metodlari. 
Zaryadlarini portlatish vositalari va usullari.