Аграр тармоқ иқтисодий салоҳиятини оширишда институционал ислоҳотлар ва

 
ИШЛАБ ЧИҚАРИШ КОРХОНАЛАРИНИНГ МЕҲНАТ 
РЕСУРСЛАРИДАН САМАРАЛИ ФОЙДАЛАНИШ ТАҲЛИЛИ. 
 
Н.Д. Аметова, 
ТДАУ магистранти 
 
Республикамизда меҳнат ресурслари бандлиги ва камбағалликни 
қисқартириш учун халқимизнинг бандлик даражасига этибор қаратиш керак. 
Сифатли товар(иш, хизмат)ларни кўпайтириш учун янги иш ўринларини 
яратиш, корхоналарнинг меҳнат ресурслари билан таьминланиши ва улардан 
самарали фойдаланиш ҳозирги куннинг долзарб масала ҳисобланади. 
Шундай қилиб, меҳнат ресурслари самарадорлик тушунчасини тўлиқ 
англаб етиш учун энг аввало, 
меҳнат
, 
меҳнат ресурслари
ва
самарадорлик
атамаларининг мазмунини очиб бериш керак.

---

 
490 
Ушбу тушунчаларга Ўзбекистонлик иқтисодчи олимлар Нурматов Н.Ж., 
Рўзийев О.A., Гулматов Ж.Қ. ва С.Р. Бердиевларнинг фикрига кўра
меҳнат
- 
бу инсоннинг онгли, мақсадга йўналтирилган фаолиятидир. Ишлаб чиқариш 
жараёни инсон меҳнати, меҳнат предметлари ва воситалари, табиий 
шароитларининг самарали уйғунлашишини талаб етади. Инсон шу ишлаб 
чиқариш воситаларини маълум ҳудудда, даврда ишга солиб, ишлаб чиқариш 
жараёнини амалга оширади.
Ишлаб чиқариш жараёнининг самараси, аввало, меҳнат ресурсининг 
билимига, малакасига, меҳнатга муносабатига, қолаверса, фан-техника 
тараққиётига, ишлаб чиқариш воситаларининг сифатига, ҳолатига ва ниҳоят, 
табиий шароитга боғлиқ
1
. 
жадвал 
“ROODELL RECOVER” ОООда бир ходимнинг меҳнат унуми ва унинг 
ўзгаришига таьсир этувчи омиллар таҳлили 
№ 
Кўрсаткичлар 
2019 йил 2020 йил 
Фарқи 
(+,-) 
Ўзгариш 
суръати, % 
1. Сотилган 
(ишлаб 
чиқарилган) 
маҳсулот 
(иш, 
хизмат) 
ҳажми, 
минг.сўм 
3512,5 
3856,8 
344,3 
109,8 
2. Корхонанинг соф фойдаси, минг.сўм 
7,2 
11,2 
4,0 
155,5 
3. Корхонада 
банд бўлган умумий 
ходимларнинг ўртача сони, киши 
65 
72 
7 
110,7 
4. Корхонанинг 
барча 
харажатлар 
ҳажми, минг.сўм 
2214,1 
2354,2 
140,1 
106,3 
5. Барча ходимларга тўланадиган меҳнат 
ҳақи фонди, минг.сўм 
71,5 
93,6 
22,1 
130,9 
6. Корхонанинг 
умумий рентабеллик 
даражаси 
0,32 
0,47 
0,15 
146,8 
7. Умумий харажатлар самарадорлиги 
63,03 
64,0 
0,97 
101,5 
8. Корхонада 
меҳнат ресурсларининг 
самарадорлиги 
1,850 
1,866 
0,016 
100,8 
Б.Ж.Ҳакимов, Б.Б.Алимов, У.А.Холмурзаев ҳамда А.Х.Пўлатовлар эса