A. T. G‘ofurov, I. T. Azimov, U. E. Raxmatov

Bilimni sinash uchun savol va topshiriqlar 
1.O‗zbekiston xududining odam ajdodlari yashashi uchun imkon beruvchi 
sharoitlar haqida ma‘lumot bering. 
2.O‗zbekiston xududidan topilgan odam ajdodlari xaqida ma‘lumot bering. 
3. A.P.Okladnikov tadqiqotlari haqida ma‘lumot bering. 
4. M.R.Qosimovning antropologiya sohasida olib borgan ishlari nimalardan iborat 
5. O‗zbekistonda topilgan qadimgi odam ajdodlari xaqida ma‘lumot bering. 
 
14§.O’zbekistonda topilgan qadimgi odamlarning makonlari 
Obirahmat g’or maskani.
Toshkent shaxridan 100 km Shimoliy – Sharqda, 
G‘arbiy Tyan-shanning Chotqol tizmasidagi Paltov soyining yuqori soxilida 
joylashgan. Bu yerda odamlar 120 - 40ming yillar muqaddam yashaganliklari 
aniqlangan. G‘or - makonda 70 ming yil oldin yashagan odamlarni tish va kalla 
suyagining bo‘laklari topilgan. Mazkur topilma bo‘yicha 2004 yilda xalqaro 
simpozium o‘tkazildi. Simpoziumda qatnashgan antropolog va arxeologlar 
Obirahmat odamda neandertal va xomo sapiens odam belgi xossalari o‘zida 

---

121 
saqlaganligini ta‘kidladilar. Olib borilgan tadqiqotlar natijasida olimlar Obirahmat 
odamlarining o‘rta paleolitda uzoq tadrijiy rivojlanish orqali yuqori paleolit 
davriga o‘tishgan degan xulosaga kelishdi. G‘or – makondan 30mingdan ortiq 
oxaktoshli chaqmoqtoshdan yasalgan mehnat qurollari - nukleuslar, paraqalar, 
o‘tkir uchli sixchalar, qirg‘ichlar, pichoqlar hamda hayvon suyagidan ishlangan 
bigizlar, gulxan izlari kul, ko‘mir, bug‘u, tog‘ echkisi, to‘ng‘iz, jayron, g‘or sheri, 
arxar va boshqa hayvonlarning suyaklari topilgan. G‘or-makon R.X. Sulaymanov 
tomonidan o‘rganilgan. 
Xo’jakent manzilgoxi
Toshkent shaxridan 80 km Shimoliy-Sharqda 
Xo‘jakent qishlog‘i yaqinida joylashgan. Makonda 1958 - 59 yillarda 
A.P.Okladnikov va X. Nasridinovlar tadqiqot o‘tkazishgan. Makondan 524 tosh 
qurollar-parahalar, nukleuslar, tosh uchirmalari va siniqlari topilgan. Topilgan tosh 
qurollar Obirahmat va Teshiktosh makonlaridagi Ko‘lbuloq makonida muste 
davriga oid 8300 dan ortiq toshqurollar: har xil shakldagi nukleuslar siniq 
uchrindilar, qirg‘ichlar, qo‘l pichoqlar, gulxan izlari kul, bug‘u, tog‘ echkisi, ayiq, 
arxar va boshqa hayvon suyak qoldiqlari topilgan. Shuningdek tosh qurollar 
Toshkent voxasidagi Zag‘ariq, Bo‘zsuv, Farg‘ona vodiysining Qayroqqum, 
Sho‘rko‘l punktlaridan ham topilgan. Topilmalar neandertal odamlar Sirdaryoning 
qadimgi irmoqlari bo‘ylab bir necha manzilgoxlarda yashaganliklari va ovchilik, 
termachilik bilan shug‘ullanganliklaridan guvoxlik beradi.