Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни ташкил

Педагогик технология –
бу жамият эҳтиѐжидан келиб чиқиб, 
шахснинг олдиндан белгиланган иэтимоий сифатларини самарали 
шакллантирувчи ва аниқ мқсадга йўналтирилган ўқув жараѐнини тизим 
сифатида қараб, уни ташкил этувчилар, яъни ўқитувчининг ўқитиш 
воситалари ѐрдамида таҳсил олувчиларга маълум бир шароитда муайян 
кетма-кетликда кўрсатган таъсирини ва таълим натижасини назорат 
жараѐнида баҳолаб берувчи теҳнологилашган таълимий тадбирдир.
Ушбу айтилганлар асосида педагогик технологиянинг энг қисқа ва 
умумлаштирилган таърифини қуйидагича деб хисоблашимиз мумкин.
Педагогик технология –
баркамол инсонни шакллантириш фаолияти.
Юқорида 
айтилганлар 
асосида 
педагогик 
технологияларни 
умумпедагогик, хусусий ва кичик технологиялардан иборат учта даражага 
ажратилади.
Умумпедагогик 
технология
турли 
даражадаги 
тизимларни 
ифодалайди. У айрим худуддаги, тумандаги, таълим муассасасидаги ѐки 
таълимнинг айрим поғонасидаги барча таълим-тарбия жараѐнига тегишли 
бўлади. Умумпедагогик технология ўз ҳудуди ѐки таълим муассасасидаги 
таълим-тарбиявий мақсадлар, мазмун, воситалар, бошқарув шакли ва 
методлари, 
ўқув-тарбия 
жараѐни 
иштирокчилари 
фаолиятининг 
алгоритмларини белгилайди.
Хусусий 
технология
таълим-тарбия 
мазмунининг 
айрим 
йўналишларини амалга ошириш методлари ва воситалари мажмуасини ўз 
ичига олувчи педагогик тизимларни қамраб олади. Бунга айрим фанларни 
ўқитиш технологиялари, раҳбарнинг, ўқитувчининг ва талабанинг ишлаш 
технологиялари киради.
Кичик технологиялар
ўқув-тарбия жараѐнининг алоҳидақисмларини 
ўз ичига олади. У айрим дидактик ва тарбиявий масалаларни ҳал қилиш 
билан шуғулланади. Буларга дарслар технологиси, тушунчаларни 
шакллантириш, янги билимларни ўзлаштириш ва мустақил ишлаш 
технологиялари, айрим фаолият турлари ва лаоҳида шахсий сифатларни 
тарбиялаш технологиялари, ўқув материалларини такрорлаш, ўзлаштиришни 
ва тарбияланганликни назорат қилиш технологиялари ҳамда айрим 
тадбирларни ташкил қилиш ва амалга ошириш технологиялари киради.
Педагогик технологияларни қуйидаги белгиларига кўра тасниф 
қилинади:
- қўлланиш даражасига кўра; 
- фалсафий асоси бўйича; 
- асосий ривожлантирувчи омили бўйича; 

---

27 
- ўзлаштириш концепцияси бўйича; 
- шахсий белги-сифатларига кўра йўналганлиги бўйича; 
- мазмуни хусусиятлари бўйича; 
- бошқарув тури бўйича; 
- болга ѐндашув бўйича; 
- кўп қўлланиладиган методлар бўйича; 
- таълим олувчилар тоифалари бўйича.
―Ўқиш кишини билимдон, суҳбат - топқир, ѐзиш эса, интизомли 
қилади‖ – деган эди буюк юнон мутафаккири Суҳрот. Дарс жараѐнларида
педагогик 
технологияларни 
қўллаш 
орқали 
талабаларда 
ўқишга, 
суҳбатлашишга, интизомли бўлишга интилиш ҳисси шакллантирилади. 
Талабаларда мустақил фикрлаш кўникмаларини ривожлантириш, уларни 
дарс жараѐнида фаоллаштириб боришда педагогик технологиялар жуда катта 
ўрин тутади. Унинг соддалаштирилган тартибини қуйидагича тушуниш 
мумкин: 
- тушунтириш – 
ахборотнинг маъно-мазмунини, ундан фойдаланиш 
тартибини турли восита ва методларни қўллаб, тушунтирувчининг ўзи 
тушунган даражада бошқаларга етказиш фаолиятидан иборат жараѐн;