Tafakkur tahililiga kognitiv yondashuv ppt

KOGNITIV PSIXOLOGIYA ASOSLARI
•
Kognitiv psixologiyada tadqiqotning asosiy mavzusi quyidagilardir:
•
xotira
•
nutq;
•
xayol;
•
tuyg’ular;
•
o’ylash.
•
Usullar sifatida xronometrik usullar mavjud muammoni hal qilish uchun talab 
qilinadigan vaqtni yoki olingan signalga reaktsiya tezligini aniq hisobga olish asosida 
olinadi. Bu holda introspektiv usullar qabul qilinishi mumkin emas, chunki ular 
belgilangan ob’ektlarni tekshirishda zarur bo’lgan aniqlik va aniqlikka ega emaslar.
•
Shaxsning kognitiv jarayonining barcha konfiguratsiyasi va uning faoliyati shaxsiy 
kompyuterning operatsiyalariga o’xshashdir.
•
Quyidagi omillar kognitiv psixologiya muammolari bilan bog’liq.

---

•
Hozirgi
paytda,
tanazzulga
yuz
tutgan
kognitiv
psixologiyada, tilni shaxsning turli muammolarni hal qilishda
ishlatadigan asosiy shartli tushunchasi sifatida o’rganadigan
so’nggi eksperimental loyiha yaratilmoqda.
•
Insonni bilish sohasidagi birinchi tadqiqotni kim o’tkazishga
qaror qildi va novatorlarning dadil tajribalari qanday
natijalarga olib keldi? Behivizm va psixoanaliz ongdagi
jarayonlarni izohlamasdan, odamning xatti-harakatlarini
tushuntirib bera olmadi. Asta-sekin qiziqish insoniyatni
nafaqat
kibernetika, biologiya, neyrofiziologiya,
balki
tilshunoslikka ham ta’sir ko’rsatadigan yangi yo’nalish paydo
bo’lishiga olib keldi.

---

KOGNITIV PSIXOLOGIYANING ASOSIY 
QOIDALARI. KOGNITIV NAZARIYALAR.
•
Xulq-atvor pozitsiyalari kognitiv psixologiya vakillari tomonidan tanqid qilindi. Ular
shundan kelib chiqadiki, insonning xulq-atvori uning atrof-muhit sharoitlariga ta’siri
bilan ham, aqliy qobiliyatlari bilan ham belgilanadi. “Kognitiv” so’zi lotin tilidan
olingan bo’lib, bilish, bilish demakdir.
•
Ushbu yo’nalishning boshlanishi W. Neyserning tadqiqoti edi. Odamlar ongining
ularning xatti-harakatlaridagi rolini ochib beradigan kognitiv psixologiya g’oyalari
amerikalik psixologlar J. Kelli, J. Rotter, A. Bandura va ushbu yo’nalishning boshqa
vakillari asarlarida ham asoslab berilgan. Ular uchun asosiy muammo bu “mavzu
xotirasida bilimlarni tashkil etish”. Ularning fikriga ko’ra, inson bilimlari u o’ylaydigan
va harakat qiladigan muayyan kontseptual sxemalarga kiritilgan. Ta’kidlanishicha,
“idrok, xotira, fikrlash va boshqa kognitiv jarayonlar sxema bo’yicha organizmning
genotipi bilan tuzilishi kabi bir xil tarzda belgilanadi”.

---

•