Ўрмончилик ” фанидан ўҚув-услубий мажмуа

Мустақил тайёрланиш учун саволлар 
1. Ўрмондан қўшимча маҳсулот олишни ошириш учун қандай 
тадбирларни амалга ошириш керак? 
2. Ўрмонлардан турли ҳудудларни (шаҳар, тоғ, суғориладиган ерлар, 
йўллар атрофи) ҳимоялашда фойдаланилса бўладими? 
3. Ўзбекистон тоғ ўрмонларида қўшимча фойдаланиш турларига 
мисоллар келтиринг. 

---

194 
ДАРАХТЛАРНИ КЕСИБ ПАРВАРИШЛАШ БЎЙИЧА 
ЖАДВАЛЛАРНИ ТЎЛДИРИШ ВА ҲУЖЖАТЛАРНИ 
РАСМИЙЛАШТИРИШ 
Машғулотнинг қисқача мазмуни:
Кесиш усулларини ўзига мужассам 
қилган ҳужжат сифатида технологик карта ишлатилади. 
Кесиш учун ўрмон майдонини ажратиш билан бир вақтда дарахтзорни 
таърифловчи, кесиш тури, иш технологиясини, ёғочни судраш (ташиш) 
усуллари, дарахтлар кесилган майдонларни тозалаш, кесилмайдиган 
дарахтларни сақлаш, ўрмон шароитини сақлаш, техник – иқтисод ва бошқа 
кўрсаткичлари кўрсатилган технологик карта тузилади. Майдоннинг 
схемасида ёғочлар юкланадиган жойлари, магистрал ва кичик коридорлар 
кўрсатилади. Дарахтларни кесишдан аввал тасдиқланган технологик 
картасига биноан магистрал ва кичик технологик коридорлар тайёрланади, 
юк ортиладиган майдончалар, ҳавода сим ёрдамида юкни ташиш учун 
аниқланади. Кесиб парваришлаш ишларини бажаришдан олдин кесиб 
парваришлаш ишлари бажариладиган участкалар тавсифи олинади. У 
қуйидаги жадвал кўринишида бўлади. 
33 - жадвал 
Кесиб парваришлаш ўтказиладиган ўчастка тавсифи 
К
варт
ал 
ном
ери
В
ид
ел 
ном
ери
Ў
рм
он
т
арки
би
Ў
рм
он
ёши
Бон
ит
ет
и 
Ў
рм
он
т
ип
и 
Т
ўли
қли
ги
М
ай
дон
и 
Заҳираси 
К
еси
ш 
тури
Кесиш 
интенсивлиги 
% 
1 
гект
ард
а 
В
ид
елд
а 
%
д
а 
М
3
да
Шундан сўнг ўрмон кварталларида кесиб парваришлаш ишларини 
бажариш учун якуний варақа тўлдирилади. У қуйидаги кўринишда бўлади. 
34 – жадвал 
Квартал 
номери 
Ёруғлик 
тушириш 
Тозалаш 
Ўтиб кесиш Сийраклаштириш 
га 
м
3
га 
м
3
га 
м
3
га 
м
3
35 - жадвал 
Номерлар 
сони 
Квартал 
номери 
Иш 
бажарилган 
вақт 
Майдони, 
га 
Асосий 
дарахт 
Асосий 
дарахтлар 
сони 

---

195 
1 
2 
3 
4 
5 
6