Urmaiov N. J., R o ‘ziyev O. A., Gulmatov J. Q., Berdiyev S. R. Qishloq xo‘jaligiiqtisodiyoti «tafakkur»

Surxondaryo viloyatida yalpi hududiy mahsulotni ishlab
chiqarishning tarmoqiar bo‘yicha tarkibi______________
Tarmoqlar
Jamiga nisbatan foiz 
hisobida
2008-yilda 2007- 
yilga nisbatan, 
foiz hisobida
2007-yil
2008-vil
Jami
100,0
100,0
107,4
shu jumladan:
sanoat
7,3
8,1
108,5
qishloq xo‘jaligi
45,5
43,2
101,2
qurilish
6,7
6,9
121,1
transport va aloqa
9,6
11,2
128,5
savdo va umumiy 
ovqatlanish
8,8
8,7
112,1
boshqalar
17,6
18,2
103,5
mahsulotlar va eksport-import 
operatsiyalariga sof soliqlar
4,5
3,7
108,2
Manba: viloyat statistika boshqarmasi ma'lumotlari.
Viloyatda 2008-yilda ishlab chiqarilgan yalpi hududiy mahsulot 
1354062,2 mln. so‘mni tashkil etgan bo'lib, uning real hajmda o‘sish sur’atlari 
o‘tgan yilga nisbatan 107,4 foizni tashkil qildi. 8.10-jadval ma'lumotlaridan 
ko‘rinib turibdiki, 2008-yiIda viloyat yalpi hududiy mahsulotining 43,2 foizi 
qishloq xo‘jaligi tarmog'ida yaratilgan.
Haqiqiy baholarda hisoblangan yalpi mahsulot qiymati tez sur'atlarda 
o‘sishiga mahsulotlar baholarining har yili o‘zgarishi ta'sir etgan. 1 tonna paxta
198
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

xomashyosining o‘rtacha xarid bahosi 1995-yilda 8,0 ming so‘mni, 2002-yilda 
104,7 ming so'mni va 2009-yilda 502,0 ming so‘mni tashkil etgan. Paxta 
xomashyosining bahosi shu yillar mobaynida bir necha barobar oshgan. Bu fikr 
don mahsulotlari baholariga ham tegishlidir. Chunonchi, bir tonna tovar 
bug‘doyning o'rtacha xarid bahosi 1995-yilda 2,5 ming so‘mni, 2002-yilda 
53,0 ming so'mni va 2009-yilda 206,0 ming so'mni tashkil etgan. Qayd etilgan 
yillarda boshqa qishloq xo'jalik mahsulotlarining baholari ham oshib borgan. 
Bu, albatta, yalpi mahsulot qiymatining oshishiga ta'sir etgan.
Respublikamizda qishloq xo'jalik yalpi mahsulotining 99,9 foizi 
nodavlat sektor hissasiga to‘g‘ri kelmoqda. Bu respublika qishloq xo‘jaligida 
ko‘p ukladli iqtisodiyot shakllanganligidan dalolat beradi. Qishloq xo‘jaligida 
ma'lum miqdorda davlat sektori bo‘lishi maqsadga muvofiqdir. Ular asosan fan 
va texnika yutuqlarini, zamonaviy texnologiyalami tarmoqqa joriy etish bilan 
shug'ullanadilar. Jumladan, fan yutuqlariga asoslangan holda qishloq xo'jalik 
ekinlarining sifatli, serunum navlarini, chorva hayvonlarining mahsuldor 
zotlarini, yangi, serunum texnikalami, samarali texnologiyalami yaratish va 
ulami ishlab chiqarishga tatbiq etishimiz lozim.