Toshkent 2014 B. M. Azizov, I. A. Israilov, J. B. Xudoyqulov o

1 0 4
foydalanish moM, sifatli va barqaror hosil yetishtirishda hamda mamlakatda 
maxsulot moM-koMligini yaratishda juda ahamiyatga egadir» deb yozgandi.
0„simliklaming o„gMtga boMgan talabini ilmiy izlanishlar orqali o„rganish 
ekinlar hosilini oshirishda va maxsulot sifatini yaxshilashda hamda tabiatni 
muhofaza qilishda muhim ahamiyatga ega. Chunki o„gMt tarkibidagi alohida 
olingan oziq elementlari, azot, fosfor, kaliy va boshqalarning o„ziga hos spetsefik 
funksiyalari bor. Masalan, azot o'simlik xujayrasi protoplazmasining tarkibiy 
qismini tashkil etib, oqsil moddasini hosil qilishda muhimdir.
Fosfor ham azot singari murakkab oqsil tarkibiga kiradi va har bir tirik 
hujayra uchun zarur modda hisoblanadi. Agar tuproqda o„zlashuvchi fosfor 
yetishmasa g„o„za sust va nimjon o„sadi. Natijada paxta hosili 15- 20% ga 
kamayadi, mahsulot sifati sezilarli yomonlashadi.
0„simliklarning oziqlanishida kaliy ham muhimdir, u o„simliklami sersuv 
qiladi, bu esa o„z navbatida o'simlik organizmidagi ko„plab biokimyoviy 
jarayonlarning normal kechishi uchun zarur. G„o„zada kaliy ta‟minoti yaxshi 
bo„lsa paxta tolasi mustaxkamlanadi, kaliy yetarli boMsa g„o„za har-xil 
kasalliklardan saqlanadi. G„o„za va paxtadagi yogMar, oqsil, kletchatka uning 
oziqlanishiga bogMiq o„zgaradi, ulardan tashqari azot, fosfor hamda turli boshqa 
kimyoviy elementlar uchraydi. Demak, mineral va organik o„g„itlami ilmiy 
asoslangan holda to„g„ri rejalashtirish, qoMlash g„o„za va boshqa qishloq xo„jalik 
ekinlari hosilini oshirishda, mahsulot sifatini yaxshilashda muhim ahamiyatga 
egadir.
Barcha yuqoridagi keltirilgan maMumotlarga ko„ra aytish mumkinki 
mamlakatimizda o„gMtlardan samarali foydalanish, qishloq xo„jalik ekinlari