Toshkent 2014 B. M. Azizov, I. A. Israilov, J. B. Xudoyqulov o

1 5 9
20-rasm. 
Рас. 4. Лиэиметръ* c«w
:
скожсвш&стееж
шШ мят* 
гтяякии
грн 
Ксркодьсцк 
yKBpejycnTeie. Пд*к
21-rasm.
 
Karnil universiteti qoshidagi qishloq xo„jalik tajriba stans.iyasi 
lizimetrlari 
Markazda 
tuynuk ustida 
filtratlar 
oqimi 
uchun ko„plab 
mayda va to„rtta 
yon 
tomonlama 
nisbatan 
yirikroq 
suvlami 
o„tkazuvchi 
shisha 
trubalari 
boMgan rux 
likobcha 
joylashtiriladi. 
Shunday 
qilib, bu quriimada 
shag„al 
va 
qumdan 
iborat 
suvni 
ko„chiruvchi 
qatlam yo„q, 
uning 
o„mini 
shishasimon trubalar egallaydi. Bu 
quriimada 
lizimetrlar soni 10 donani tashkil 
etadi.

---

Bromberg qishloq xo„jalik institutidagi lizimetrlar
160
Bromberg qishloq xo„jalik institutidagi lizimetrlar Gerlax (Gerlah, 1928) 
loyixasiga ko„ra kurilgan . Bu lizimetrlar pishiq gMshtdan kurilgan bo„lib, yuza 
tomoni sement bilan qoplanadi. OMchami 2x2x1.1 metr. Lizimetming tubi 
sifatida ko„plab mayda tuynukchalari mavjud boMgan rux qoplamasi yuritilgan 1 
sm qalinlikdagi temir plastinkasi hisoblanadi. Bu plastinka ostiga yuzasi kvadrat 
shaklidagi , o„rtasida tuynuk trubasi boMgan varonka joylashtiriladi. Qabul 
qiluvchi asos sifatida g krani, baronometrli h trubkasi va ko„shimcha i trubkasi 
boMgan qabul qilishda suyuqlik oMchamini ko„rsatuvchi ruxli silidr hisoblanadi. 
Lizimetmi tuproq bilan toMdirish oldidan uning tubiga 0.1 metr qalinlikda 
shag„al solinadi. Bu turdagi tadqiqotlarda lizimetrlar soni 10 donadan iborat 
boMadi. 
Bu turdagi lizimetrlarga Lion va Bitselya loyixasiga ko„ra 1918 yilda asos 
solingan. Lizimetrlar kvadrat shaklida (127xl27sm) boMib . betondan 
kuriladi.Devorlarining chuqurligi 129.5 santimetrga teng. Tuproq chetka 
devorlariga ko„ra 7.5 santimetr qolguncha, biroq yer sathi bilan bir hil holatga 
kelguncha toMdiriladi. 
Lizimetming tubki qismi ekssentrik ko„rinishdagi, ya‟ni biroz yon tomonga 
og„gan voronkasimon shaklda. Lizimetrlar soni 24 dona boMib, ikki qatorda 
joylashtiriladi. Lizimetrlar orasidagi masofa 183 santimetrga teng. Yer osti 
karidorining pollari Ijzimetming yuqori qismiga nisbatan 305 santimetr pastroqda 
joylashadi. Lizimetrda haroratning o„zgarib turishini oldini olish uchun yer osti 
karidorining yuqori qismida o'zining alohida lizimetming ichki yuzasigi 
o„hshamagan devorlari mavjud. Lizimetrlar va bu devorlar oraligMga tuproq 
toMdiriladi. 
Lizimetrlar tuproq bilan toMdirishdan oldin ichki tomonidan betonda 
mavjud boMgan kalsiy bilan sho„rlanishini oldini olish maqsadida suv 
oMkazmaydigan asfalt bilan qoplanadi. Lizimetming yuqorigi qirg„oqlari va 15 
sm qalinlikdagi tubki qismi asfalli qatlamni tuproqqa ishlov beoish jarayonida 
shikastlanishini oldini olish uchun metal listlari bilan qoplanadi. 
Lizimetrdan suvlami chiqamvchi tuynukchalar uzunligi 61 sm, diametri 5 
sm boMgan mis trubkalari hisoblanadi. Bu turdagi lizimetrlar Evropa davlatlarida 
va AQSH da keng qoMlaniladi.

---

n, ?i
i6i
22-rasm. 
Bromberg 
qishloq 
xo‟jaligi 
instituti 
lizimetriyalari. 
Plan va 
vertikal 
kesma.