B. S. Sayfullayev, V. K. Rustamov madaniy tadbirlarni tashkil etish

Buni inssenirovka qilish uchun remarka berish mumkin:
Remarka — bu avtor tomonidan beriladigan izoh. Ya’ni:
Sahnada qish iasvirlangan dekoratsiya. О ‘ng tomonda
avtobuslarning to 'xtash joyi. Er-xotin chiqib kelishadi.
Er: Kunning sovuqligini qara, onasi!
Xotin: Nimasini aytasiz, yoMIar qorning ko'p yoqqanidan
ko‘rinmay qolibdi, daraxtlarni aytmaysizmi, xuddi oq ko‘ylaklarini
kiyib olganga o ‘xshaydi.
Er: Qara» avtobus kelyapti!
Xuddi shu tariqa muallif (yozuvchi)ning so'zlari ijrochilarga
bo‘lib beriladi Ammo tadbiming boshidan oxirigacha inssenirovka
qilingan asmi to'liq qo'yish shart emas. Asosiy mag'zini olib, tad-
birning kerakli joyida qo'yishni bilish ham o ‘ziga xos mahoratdir.
Bir so ‘z bilan aytganda, inssenirovkadan samarali foydalanish
madaniy tadbirlarning badiiy qiymatini oshiradi.
Xulosa qilib aytganda, sahnaning dramatik asosi bo'lmish
pyesa, ssenariy yoki inssenirovkalarning sahna yuzini ko'rishida
82

---

rejissyorning ijodiy guruh bilan olib borgan faoliyati asarning
sa Imada qancha umr ko'rishini belgilaydi. Sahnada tayyor bo‘lgan
mahsulotni o‘simlik yoki niholga o‘xshatish mumkin. 0 ‘simlikni
yerga eksang, u yerning tafti bilan ko'karadi. Ammo unga suv,
o'g'itlar va boshqa minerallar vaqtida berilmasa yoki parvarish
qilinmasa, nihol nobud bo‘lishi mumkin. San’atda ham xuddi
shunday. Dramaturgning asarini olib kelib uning quruq matnini ijro
qilib bergani bilan u spektakl yoki tomosha bo‘lib qolmaydi. Unga
turli badiiy, ifodaviy va ta’sirchan vositalarni o‘ylab topish va
qoMlashi lozim.
N a z o ra t savollari:
1. «Ssenariy» so'zining lug'aviy та 'rtosi nima?
2. Ssenariy turlarini aytib bering.
3.Tad 
biliar ssênariysi kinossenariydan qanday farq qiladi?
4.Pyesa, spektakl, ssenariy va tadbir tushimchalarini izohlang.
5.Inssenirovka deganda nimani tushunasiz?
6.1nssenirovka qilish qanday amalga oshiriladi?
5. Dramaturgiya tushunchasi.
M u staq il ish u chun m avzu va v azifalar:
1. «Ssenariy» tushunchasi va uning turlari.
2.Madaniy tadbirlar dramaiurgiyasining о ‘ziga xosligi.
3.Mavzular bo ‘yicha ssenariy rejasini fuzing.
4.Biron-bir hikoyani tanlab
, 
uni inssenirovka qiling.
5.Mavzular bo ‘yicha ssenariy yozing.
ó.Ssenariyning kompozitsion tuzilishi.
B a y ra m la r-m a d a n iy ta d b ir la r tu rla rid a n b iri sifatida