Жалпы орто билим берүүчү мектебинин 2-классы үчүн окуу китеби

3.
Фигуранын периметри эмнеге барабар? 
@edurtm_uz

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
120
6
16
+
+
+
×
×
×
60
40
5
2
10
8
7
4.
Үлгүнүн негизинде эсептейбиз.
5 × 8 ÷ 4 45 ÷ 5 × 6 42 ÷ 7 ÷ 2
70 + 15 − 30 
95 − 40 + 15
48 ÷ 8 × 6 
3 × 8 ÷ 4
5.
Эсептөөлөр кандай аткарылды?
82 − (46 − 14) = 50
1
2
1
2
6 × (30 − 20) = 60
1
2
90 ÷ (2 × 5) = 9
6. 
Эсептейбиз.
Кашаалуу жана кашаасыз 
сандуу туюнтмалар
3
-сабак
Эстейбиз:
кашаалуу 
сандуу туюнтманын 
маанисин табуу үчүн 
алгач кашаадагы 
амалдар аткарылат?
1.
Эсептейбиз.
28 − (10 − 2) 3 × (8 ÷ 2) (4 + 2) × 2
24 ÷ 8 × 4
1
2
6 × 3 ÷ 9
1
2
2.
Фигураларды 
удаалаштыгы кандай 
түзүлгөн? Улантабыз.
@edurtm_uz

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
121
(0 × 7) + 2
(13 − 10) + 7
5 + (1 × 3)
(16 − 7) + 8
(12 + 24) ÷ 9
(67 − 18) ÷ 7 × 3
9 ÷ 3 + 4 × 6
2 × 10 − 12 ÷ 2
5 × (1 + 9)
15 + (11 − 8) 
5. 
Туюнтманын маанисин табабыз.
3.
Натыйжаларды салыштырабыз. Кандай жыйын­
тык ка келдиӊ?
20 + 6 − 3
20 + (6 − 3)
20 − 6 + 3
20 − (6 + 3)
(3 × 4) ÷ 2
3 × (4 ÷ 2)
4.
“Заковат” оюнунда “Акылдуулар” командасы 15,
Кашаалуу жана кашаасыз 
сандуу туюнтмалар
4
-сабак
1.
Эсептөө жараянын үйрөнөбүз.
Aмалдарды 
аткаруу тартиби
:
1.
 ( ) 
2.
 × ÷ 
3.
+ −
6 ÷ 2 + 7 × 5 = 38
1) 6 ÷ 2 = 3
2) 7 × 5 = 35
1) 3 + 35 = 38
1
3
2
2.
Эсептейбиз.
18 ÷ (6 + 12 ÷ 4)
1
2
3
(25 − 10) ÷ 3
1
2
“Эпчилдер” командасы болсо алар­
дан 8 ге көп суроолорго туура жооп 
беришти. Билим дүүлөр баары болуп 
канча суроого жооп беришкен?
@edurtm_uz

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
122
3.
Осмондун бою 
бөбөктүгүнөн баштап 
канча сантиметрге 
өскөн?
5. 
Эсептейбиз.
4. 
Козулардын туяктарынын баары канча?
15
33
+ 40
43
21
+ 5
10
20
+ 13
76
22
+ 1
11
13
+ 12
31
12
+ 6
Кашаалуу жана кашаасыз 
 сандуу туюнтмалар
5
-сабак
1.
Эсептейбиз.
32 + 9 × (19 − 16)
5 × 9 − (18 ÷ 6)
2.
Сандуу туюнтманы сөздөр менен жазабыз.
(7 + 3) − 4 7 менен 3 түн суммасынан 4 кө аз.
4 + (7 × 3) (8 × 3) ÷ 4 (6 + 2) × 5
4 айлык 
55 cm
3 жаш 
70 cm
5 жаш
85 cm
3.
Нерселердин узундуктары канча сантиметр?
@edurtm_uz

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
123
4.
Жолду оӊдоо бир күндө аяктадыбы?
Күндүн 1­жарымында: 32 m
Күндүн 2­жарымында: 40 m
Жолдун узундугу: 90 m
5.
Эсептейбиз.
9 × 5 − 12
80 − 30 − (30 + 20)
5 × 8 + 39
3 × 5 + 2 × 4
Тамгалуу туюнтмалар
6
-сабак
Тамгалуу туюнтма тамгалардан, сандардан жана 
амалдардан түзүлөт. 
a + 7
9 − 
x
b − 10
18 − y
Басмасы Жазмасы Айтылышы
A a
A a
a
B b
B b
бе
Басмасы Жазмасы Айтылышы
X x
X x
икс
Y y
Y y
игрек
Тамгалуу туюнтмаларда көп 
кездешүүчү латын тамгалары:
@edurtm_uz

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
124
1.
Туюнтмаларды үлгүнүн негизинде оку жана жаз. 
a жана 43 түн айырмасы
15 − 7 21 + 
x
23 + a 45 + 2 a − 9
90 − 36 13 + b 60 + 27 29 − 
x 
78 − y
82 − 
x
47 + y 27 + 33 a − 45 
b жана 55 тин суммасы
x 
жана 5 тин суммасы 
Жазылышы:
x 
+ 5
Окулушу:
икс кошулган беш 
10 жана y тин aйырмасы
Жазылышы:
10 − y 
Окулушу: 
oн кемитилген игрек
2.
Кайсылар тамгалуу туюнтмалар? Oкуйбуз.
3.
Сүрөттүн ордуна сан 
коюп, туюнтма түзөбүз 
жана маанисин табабыз.
+ 2 = 7
− 1 =
+ 8 =
− + =
=
=
=
5.
Амалдарды удаалаштыкта эсепте.
4.
Кайсы фигура түшүп калтырылган? Анын жак­
тары жана бурчтары канчадан?
?
?
76
20
30
8
60
2
7
5
50
8
6
-
+
-
-
-
-
=
+
+
+
+
6. 
Тамгалуу туюнманы оку жана жаз.
@edurtm_uz

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
125
10 жaна y тин айырмасынан 2 ге көп
Жазылышы:
10 − y + 2
Oкулушу: 
oн кемитилген игрик кошулган эки 
1.
Тaмгалуу туюнтмаларды окуйбуз жана туура 
келген жазууну табабыз: 7 жана 
x
тин суммасы; 20 
жaна y тин aйырмасы; a жана 16 нын айырмасы; 
10 кошулган b; 
x
кемитилген 72.
10 + b
a − 16
20 − y
x 
− 72
7 +
 x
Тамгалуу туюнтмалар
7
-сабак
2.
Туюнтманы үлгүнүн негизинде окуйбуз жана жазабыз.
a жана 4 түн айырмасынан 2 ге аз;
b жана 4 түн суммасынан 2 ге аз.
 
3.
Чийменин негизинде кошуу жана кемитүүгө кара­
та туюнтма түзөбүз. 
31 − 
−
= 18
13 + 
+ 
= 31
 1 3 1 4 1 5 1
6 1 7 1 8
 
1 9
 
2 0 2 1 2 2
2 3 2 4 25
26 27 28 29 30 31
10
8
-10
-3
4.
Кайсы жоопто туюнтманын мааниси өсүү тарти­
бинде келтирилген? 
A)
C)
Б)
14
+ 21
25
+ 34 
32
+ 17
@edurtm_uz

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
126
5.
Жадыбалды толтурабыз жана далилдейбиз.
1.
Туюнтманы үлгүнүн негизинде окуйбуз жана жазабыз.
Баары
Гүлдүн түсү
Гүлдүн саны
6. 
Сүрөткө ылайык туюнтма түзөбүз жана маани син 
табабыз. Tүзгөн туюнтманы сөз менен жазабыз.
60 61 62 63
65 66 67 68 69 70 
64
Тамгалуу туюнтмалар
8
-сабак
Kөбөйтүү жана бөлүүгө тамгалуу туюнтмалар 
a × 7
 9 × 
y
b ÷ 10
18 ÷ 
x
2.
Кайсылар тамгалуу туюнтмалар? Oкуйбуз.
x 
жана 4 түн көбөйтүндүсү
Жазылышы:
x 
× 4 
Oкулушу:
икс көбөйтүү төрт 
y жана 5 тин тийиндиси
Жазылышы:
y ÷ 5 
Oкулушу:
игрек бөлүү беш 
9 жана a нын тийиндиси
8 жана b нын көбөйтүндүсү
 2 × a a ÷ 3 24 ÷ 
x
 + 76 25 ÷ 
x 
20 ÷ 4
9 × b 4 ÷ a 13 + y 99 − 33 5 × y − 10 
@edurtm_uz

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
127
3.
Бардык топтор канча?
3 × 
= ?
÷ 8 = ?
4.
Туюнтмаларды окуйбуз жана маанисин табабыз. 
4 × 7 − 16 30 ÷ 6 × 5 70 ÷ 7 + 90
5.
Чийме негизинде бөлүү жана көбөйтүүгө карата 
туюнтмалар түзөбүз.
42 ÷ 
= 
× 7 = 
0 6
12
18
24
30
36 42
 48
 
-6
-6
-6
-6
-6
-6
-6
6. 
Kөпөлөктөрдү канча 
топко бөлүүгө болот? 
Туюнтма түзөбүз.
1.
Эсептөө кандай аткарылган?
Компоненттердин 
 ортосундагы мамилелер
9
-сабак
38 + 23 = 61
61 − 38 = 23
61 − 23 = 38
@edurtm_uz

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
128
61 − 38 = 23
61 − 23 = 38
38 + 23 = 61
1-кошулуучу 
1-кошулуучу 
сумма
сумма
сумма
2-кошулуучу 
2-кошулуучу 
2-кошулуучу 
2.
Үлгүгө карап көнүгүүлөрдү аткарабыз. 
Кандай жыйынтыкка келдиӊ? 
4.
Сүрөттүн негизинде туюнтма түзүп маанисин 
табабыз.
kg
kg
kg
kg
+
?
+
+
37 kg
28 kg
15 kg
3.
Эгер жогорудан эсептесек, Айнура 4­кабатта 
жашайт. Үй 9 кабаттуу болсо, Айнура канчанчы 
кабатта жашайт?
5. 
Эсептейбиз. Бош жайларды толтурабыз. 
46
+ 
39
= 
?
85
− 
46
= 
?
85
− 
39
= 
?
27 + 15 32 + 55 72 + 28
1) 
+ 29 = 55
55 − 29 = 
2) + 44 = 88
88 − 44 = 
3) 
+ 63 = 84
84 − 63 = 
4) 
+ 33 = 55
55 − 33 = 
@edurtm_uz

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
129
2.
Үлгүгө карап көнүгүүлөр аткарабыз. 
34 
−
16
=
?
18
+
16
=
?
34
−
18
=
?
57 − 28 85 − 47 77 − 55
1) − 39 = 22
22 + 39 = 
2) 
− 63 = 37
37 + 63 = 
Компоненттердин 
 ортосундагы мамилелер
10
-сабак
1.
Кандай жыйынтыкка келдиӊ?
18 + 16 = 34
34 − 18 = 16
34 − 16 = 18
кемүүчү 
кемитүүчү
aйырма
aйырма
кемүүчү 
кемитүүчү
aйырма
кемүүчү 
3.
Дарбыздын массасы 
канча килограмм?
1
 kg
3
 kg
10
 kg
4.
Эсептейбиз. Бош жайларды толтурабыз.
5.
Белгисиз санды табабыз.
16 − 4 = 
+ 6
12 +
= 30 − 10
− 10 = 25 − 15
@edurtm_uz

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
130
6. 
Эсептейбиз. 
Компоненттердин 
 ортосундагы мамилелер
11
-сабак
1.
Maшиналарды топторго ажыратабыз жана эсеп­
тейбиз.
3 мамычада 4 машина бар. 
Демек: 4 × 3 = 12.
4 − биринчи көбөйтүүчү;
3 − экинчи көбөйтүүчү;
12 − көбөйтүндү.
65 − 
= 22
65 − 22 = 
− 18 = 42
42 + 18 = 
+ 16 = 34
34 − 16 = 
12 ÷ 3 = 4
12 ÷ 4 = 3
Кандай жыйынтыкка келдиӊ? 
48 ÷ 8 = 6
48 ÷ 6 = 8
8 × 6 = 48
1-көбөйтүүчү
1-көбөйтүүчү
көбөйтүндү
көбөйтүндү
көбөйтүндү
2-көбөйтүүчү
2-көбөйтүүчү
2-көбөйтүүчү
@edurtm_uz

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
131
5. 
Эсептейбиз. Бош чакмактарды толтурабыз. 
8 × 8 = 64
8 × = 64
64 ÷ 8 = 
64 ÷ = 8
7 × 9 = 63
9 × 
= 63
÷ 9 = 7
63 ÷ 7 = 
9 × 2 = 18
2 × 
= 18
18 ÷ 
= 9
18 ÷ 9 = 
3.
Көбөйтүндү кандай пайда болду?
7 × ? = ?
?
+
?
=
?
7 × ?
= ?
+
7 × ?
= ?
2.
Туюнтма түзүп, маанисин табабыз.
35
5