Matematika oqíTÍw metodikasí

4-sabaq
. Awızeki nomerlew hám dáslepki úsh sabaqta payda 
etilgen bilim hám uqıplılıqlardı bekkemlew. 
5-sabaq
. 2-onlıqtaǵı sanlardı jazba nomerlew: sanlardı сifr 
menen ańlatıw usılı hám sanlardı oqıw. Bul jerde oqıwshılar dıqqatın 
jańa sanlardı nomerlew ushın jańa сifrlar kiritiw talap etilmewi, 
biraq ońnan shepke qarap oqıwda birinshi orında birliklerdi, ekinshi 
orında onlıqlardı jazıwdı kelisip alıwdı uqtırrıw kerek. Bunıń menen 
orınlarına qarap сifrlardıń mánisi ózgeriwin úyretiw múmkin. 
6-sabaq
. 2-onlıq sanlardı oqıw hám jazıw ushın shınıǵıwlar 
orınlaw. Aldıńǵı sabaqlardan alınǵan bilimler bekkemlenedi. Bul 
jerde sanlardı bekkemlewge baylanıslı shınıǵıwlar júdá paydalı. 
Mısalı, «durıs salıstırıwdı payda etiw ushın tańlanǵan belgini 
qoyıń: 13…14, tańlanǵan sanlardı qoyıń: 15>…, 11<…, 12<…, 
(1onlıq, 6birlik > …, 2 onlıq…1 onlıq 2 birlik, …)». 
7-sabaq
. Nomerlew bilimlerine tiykarlanǵan jaǵdayda qosıw 
hám alıwdı orınlaw. Eger aldınǵı sabaqlarda 13+1, 14-1, 10+2, 17-7, 
17-10 sıyaqlı ańlatpalardıń mánislerin tapqan bolsa, endi bunday 
mısallardı sheshiwdi jazba orınlawǵa erisedi. 
8-9-sabaqlar
. 2-onlıq sanlardı awızeki hám jazba nomerlegen 
bilimlerin bekkemlew, ulıwmalastırıw hám sistemalastırıw. 
10-sabaq
. 2-onlıq sanların nomerlew haqqında bilim, uqıplılıq 
hám kónlikpelerdi tekseriw. 
Bunday sistemadaǵı sabaqlar bir-biri menen baylanısqan, bir 
ideyaǵa birlestirilgen, bul sabaqlardıń hár biri túsiniklerdi 
qáliplestiriw ulıwmalıq máselelerdiń bir bólimin sheshken boladı. 
74

---

Oqıwshılarda payda bolǵan bilimler bul bilimlerdi bekkemlewge 
tiyisli hár qıylı máselelerdi orınlawǵa engiziledi. 
Matematika oqıtıwda ózbetinshe jumıslar. 
Matematika oqıtıw proсesinde oqıwshılardıń aktivliligin asırıw 
hám matematikaǵa bolǵan qızıǵıwın rawajlandırıw faktorlarınan biri 
– oqıwshılar menen alıp barılatuǵın ózbetinshe jumıslar bolıp 
esaplanadı. 
Matematika sabaqlarında ózbetinshe jumıslar jańa materialdı 
úyreniwge tayarlıq kóriwde, jańa túsinikler menen tanısıwda bilim, 
uqıplılıq ham kónlikpelerdi bekkemlewde, sonday-aq bilimlerdi 
baqlawda ámelge asırıladı.
Ózbetinshe jumıslardı shártli túrde eki kóriniste shólkemlestiriw 
múmkin: 
1. Sabaq proсesinde shólkemlestiriletuǵın ózbetinshe jumıslar. 
Oǵan: 1) sabaqta sheshilgen mısal hám máselelerge uqsas, shártleri 
de birdey, biraq shártindegi sanlar yamasa háripler menen ǵana parıq 
qılatuǵın tapsırmalar ózbetinshe orınlaw ushın beriledi. 2) test 
yamasa jazba jumıslar ótkeriw. 3) ótilgen temalar boyınsha 
kartochkalarǵa jazılǵan tapsırmalardı orınlatıw. 4) taxtada 
tapsırmalar orınlaw hám t.b. 
2. Sabaqtan tıs orınlanatuǵın ózbetinshe jumıslar, yaǵnıy úy 
jumısları. 
Úy jumısları – oqıwshılardıń sabaqtan tıs waqıtlarında 
ózbetinshe, individual jumıslardı shólkemlestiriwden ibarat. 
Úy jumısların beriwde tómendegilerdi esapqa alıw kerek. 
1) úyge berilgen wazıypalar oqıwshılardıń kúshleri hám 
bilimlerine sáykes bolıwı kerek. Ol sabaqta orınlanǵan jumıslardıń 
basqasharaq variantı bolıp, onı kópshilik oqıwshılar orınlay alatuǵın 
bolsın. Úy jumısları ushın oqıtıwshı taxtada kórsetpe beriwi kerek. 
2) úyge tapsırmaların sistemalı túrde beriw kerek. 
3) úyge tapsırmalardıń kólemi matematika sabaǵında orınlanǵan 
jumıstıń 30-40% inen aspawı kerek. 
4) hár qanday úy jumısı oqıtıwshı tárepinen tekserilgen bolıwı 
kerek. 
5) úy wazıypasınıń orınlanıw talapları hár qıylı bolıwı kerek. 
6) úy jumısın individual orınlatıwǵa erisiw kerek. 
75

---