|
MavzuPsixodiagnostik
tekshiruvda
qo'llaniladigan asosiy
metodlar umumiy
ma'lumotlar tahlili
Suhbat metodi
•
Ta`lim-tarbiya jarayonini yaxshilash
yoki yaratilgan ilmiy farazlarning qanchalik
to`g’ri ekanligini aniqlash maqsadida suhbat
metodidan foydalaniladi. Odatda, suhbat
metodi maktab o`qituvchilar va o`quvchilar
jamoasi bilan, ota-ona va keng jamoatchilik
bilan yakka va guruhli tartibda ish olib
borilganda qo`llaniladi. Bunda suhbat
metodini tadbiq etishdan oldin maqsadli
reja tuziladi, amalga oshirish yo`llari
belgilanadi, natijalar tahlil qilinadi va tegishli
xulosa chiqariladi.
Test, so`rovnomalar metodi
Test, so`rovnomalar metodi
•
Pedagogik ilmiy-tadqiqot metodlari
ichida yetakchi metod so`rovnoma va test
savollardan foydalanishdir. So`rovnoma-
anketa (fransuzcha “tekshirish” ma`nosini
bildiradi) metodi qo`llanilganda yaratilgan
ilmiy farazning yangiligini bilish, aniqlash,
o`quvchilarning yakka yoki guruhli fikrlarini,
qarashlarini, qanday kasblarga qiziqishlarini,
kelajak orzu-istaklarini bilish va tegishli
xulosalar chiqarish, tavsiyalar berish
maqsadida o`tkaziladi.
Eksperiment-tajriba sinov metodi
Eksperiment-tajriba sinov metodi
•
“Eksperiment”so`zi lotincha “sinab
ko`rish”, “tajriba qilib ko`rish” ma`nosini
anglatadi.
•
Odatda eksperimental-tajriba ishlari
ta`lim-tarbiya jarayoniga aloqador ilmiy
faraz yoki amaliy ishlarning tadbiqi
jarayonlarini tekshirish, aniqlash maqsadida
o`tkaziladi. Bunda ham ilmiy farazlarning
didaktik yoki amaliy ahamiyatiga e`tibor
beriladi.
Maktab hujjatlarini tahlil qilish metodi
Maktab hujjatlarini tahlil qilish metodi
•
Respublikamiz rahbariyatining xalq
ta`limi yuzasidan qabul qilingan qaror va
yo`l-yo`riqlari asosida maktabda bajarilgan
va bajarilayotgan ta`limtarbiya ishlarini
yuritilgan hujjatlar orqali aniqlash metodi
ham mavjuddir
Eksperiment-tajriba sinov metodi
Eksperiment-tajriba sinov metodi
•
“Eksperiment”so`zi lotincha “sinab
ko`rish”, “tajriba qilib ko`rish” ma`nosini
anglatadi.
•
Odatda eksperimental-tajriba ishlari
ta`lim-tarbiya jarayoniga aloqador ilmiy
faraz yoki amaliy ishlarning tadbiqi
jarayonlarini tekshirish, aniqlash maqsadida
o`tkaziladi. Bunda ham ilmiy farazlarning
didaktik yoki amaliy ahamiyatiga e`tibor
beriladi.
Statistika ma`lumotlarini tahlil qilish metodi
Statistika ma`lumotlarini tahlil qilish metodi
•
Pedagogik tadqiqot statistika
ma`lumotlarisiz, ularning tahlilisiz o`zligini
namoyon eta olmaydi. Chunki nafaqat ilmiy
izlanishlar borasidagi, balki xalq ta`limi
sohasidagi, jumladan, ajratilgan
mablag’larning oshirilishi, xalq ta`limi
muassasalarinng doimo o`sib borishi, darslik
va o`quv qo`llanmalari, xo`jalik
shartnomalari va ulardan tushayotgan
mablag’larni statistika metodi orqali
aniqlanadi.
Kuzatish (psixologiyada)
—
voqelikdagi
narsa va hodisalarni rejali, uzluksiz, batartib,
mukammal idrok qilish; voqelikni hissiy
bilish uslubi. K. Aristotel zamonidan hozirgi
davrgacha kuzatuvchilarning asosiy tadqiqot
vositalaridan biri sanaladi. U hissiy
bilishning omillari, xususiyatlari,
qonuniyatlari toʻgʻrisida dastlabki
tasavvurlar hosil qilishga qaratilgan inson
faoliyati shaklidir. K.ning qay darajada
boʻlishi qoʻyilgan maqsadning aniqlig
iga,
kuzatilayotgan narsa va voqealar haqida
oldindan bilimga ega boʻlishga, kuchli,
barqaror diqqat bilan faol fikrlashga va h.k.
ga bogʻliq. K.da idrok va tafakkur uzviy
bogʻlanadi. K.da tegishli xulosalar
chiqariladi, fakt, voqealar nazariy tahlil
etila
di, farazlar olgʻa suriladi. K.ning
obʼyektiv (tashqi K.) va subʼyektiv (ichki,
oʻzinioʻzi K.) turlari mavjud. K. orqali
odamlarning diqqati, his-
tuygʻulari,
imoishoralari, sezgirligi, xulq-atvori, nutqi,
faoliyati, muomala maromi va boshqa
oʻrganiladi. Oʻ
zini-
oʻzi K. (introspeksiya)dan
foidalangan psixolog oʻzining xulqi,
muomalasi toʻgʻrisida ilmiy, haqqoniy xulosa
chiqara biladi. Vyursburg psixologiya
maktabi (Germaniya) namoyandalari K.
Byuler (1879
—
1922), A. Messer (1867-
1937), O. Kyulpe (1862
—
1915) psixologik
tajribalarni dastavval oʻzini
-
oʻzi K. metodi
yordamida oʻzlari ustida oʻtkazganlar.
K. voqelik sodir boʻlishini, atrof muhitni,
inson shaxsini muayyan qismlarga,
yoʻnalishlarga fikran ajratish; K.ning koʻlami,
xususiyati va oʻziga xosligini aniqy
aash;
barcha holat, alomat, tashqi koʻrinishning
oʻziga xosligini qayd qilish; toʻplangan
materiallarni matematik statistik hisoblash
yoʻli bilan amalga oshiriladi.
K.ning sistemali, epizodli, dala sharoitli,
laboratoriyaviy, tabiiy, davriy (bir martali)
k
oʻrinishlari, shuningdek, turli vositalari va
shakllari mavjud. K.da R. Beylzaning
interaksiya (oʻzaro taʼsir) uslubini (bahs,
munozara chogʻida oʻzaro taʼsir imkonini
aniqlash maqsadida) qoʻllash ijobiy natijalar
beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
