Andijon davlat universiteti "pedagogika" fakulteti

Bitiruv malakaviy ishga amaliy ish sifatida taqdim etiladigan ustunlarning bajarilish 
tartibi. 
Bitiruv malakaviy ishimiz me’morchilik va unda zamonaviylikni o’zida 
mujassamlashtirgani uchun unga amaliy ish sifatida bizdan keyin fakul’tetimiz binosiga ko’rk 
berib turishini maqsad qilib olgan holda guldasta qo’yishga mo’ljallangan ustun yasadik. 
Mavzularimiz me’morchilikka dahldor bo’lgani uchun ustunni kursdoshim bilan birgalikda bir 
juft qilib yasadik va unga kerakli bezaklarni berdik. Uni yasashdan oldin turli eskizlar bajarib 
olib, shulardan eng maqblulini tanlab oldik va unga o’lchamlar qo’ydik. Ana shu o’lchamlar 
asosida birinchi bo’lib ustunning o’rtadagi ko’rinarli qismini ko’tarishga va o’rnidan siljitishga 
qulay bo’lishi uchun po’kakdan yasab oldik. 
So’ngra mavzuimga mos holatda unga bezak elementi bo’lgan bo’rtma naqshni 
joylashtirdik. Yuqori va pastki qismlarini ham po’kakdan yasab oldik. Aytib o’tish kerakki, 
amaliy ishimizni o’zaro proportsiyanal bajarishda murakkab joylarini po’kakni qirqishga 
moslashgan zamonaviy dastgox(stanok) xizmatidan foydalandik.

---

68 
Ustunni yuqorida aytganimizdek guldasta qo’yish uchun mo’ljalladik. Buning uchun u 
yukni ko’tara olishi kerak edi. Biz tayyor ishni yuqori va pastki qismlaridan teshib markaziga 
taxta joylashtirdik hamda tepa va pastki tomonini DVP fanera bilan maxkakmladik. Uni tashqi 
tomonini qatirish uchun travertin shpatlevka surtdik, kerakli bo’yoqlar bilan bezak berib ishni 
yakuniga yetkazdik.
 
 
 
 
Xulosa 
 
Bitiruv malakaviy
ishimning birinchi bobida tarixiy arxitekturaviy ma’lumotlar, umumiy 
tarixiy izohlar, konstruksiv shakjllarning rivojlanishi, tektonik hususiyatlar va II bobda 
o’zbek milliy me’morchiligi tarixi va rivojlanishi yoritilgan. Ma’ruzaning ikkinchi qismi, bino va 
inshoatlarning 
loyihalash 
asoslariga 
turar 
joy 
binolariga, 
fuqorolik 
binolarining 
konstruksiyalariga va o’ziga hos jamoat binolariga bag’ishlangan. Boblar va ular ichidagi 
materialni joylashtirish tartibi bino va inshoatlarning konstruktiv asoslaridan boshlanib, so’ngra 
arhitekturaviy yechimning boshqa tomonlarini yoritishga o’tilgan. Bu o’z navbatida 
arxitekturaga pedagogik va muhandislik nuqtaiy nazaridan yondashishni bildiradi., Kelgusi 
muhandis, quruvchi, pedagog kadrlarni tayyorlash jarayoni ijtimoiy-siyosiy va g’oyaviy tarbiya 
bilan ham bevosita bog’liqligini inobatga olib, ma’ruzada bu masalaga ham e’tibor berildi.
Ma’ruzada arxitektura kishilik jamiyati tarraqqiyotining ilk bosqichlaridayoq paydo 
bo’lgani, ibtidoiy odam tabiat kuchlaridan o’zini muhofaza qilish uchun hayotiy zarurat tufayli 
oddiy mag’ora va chaylalar yasagani inshoatning ko’rkiga ham e’tibor berib, go’zallik qonunlari 
asosida ijod eta boshlaganidan tortib, turli tarixiy davrlarni, O’rta Osiyo arxitekturasini, 
kapitalistik jamiyat tarixidagi me’morchilik taraqqiyotini, unda XIX asrning ikkinchi yarmi va 
XX asr boshlarida yangi tipdagi inshoatlarni bunyod etilishi fabrika, zavod, elektr stansiya, 

---

69 
vokzal, ayrovokzal, garaj, elevator, birja va firma singari inshoatlarni qurilishi va yangi texnika 
va uslublar yaratilishi yoritiladi.
Bundan tashqari keyingi davr arxitekturasi har bir xalqning milliy an’analari, turmush 
sharoiti, madaniyati, tabiiy sharoiti va mavjud qurilish materiallariga qarab, bino va 
inshoatlarning o’ziga hos shakl va turlarini, arxitekturada turar joy, madaniy oqartiruv binolari, 
turar joy, muzey, teatr, maktab, stadion, mudofaa inshoatlari, sanoqt va transport inshoatlarini 
sanab o’tadi.
Binobarin, o’zbek me’morlari va ustalarining mustaqillik davri asralari zamirida ozod va 
obod vatan, erkin va farovon hayot yaratish. Olamni butun nafosati bilan chuqur his etish. Inson 
ichki dunyosini bilish. Xalqning serqirra iste’dodli samaralaridan bahramand bo’lish. An’anaviy 
va zamonaviy milliy naqshlarni binolarimizda uyg’unlashtirish haqidagi fikrlar ilgari suriladi.
O’zbekiston respublikasi prezidentining tashabbusi va bevosita rahbarligida mazmunan 
va shaklan, tamomila yangi mustaqillik maydonini parpo etilishi bu yerda keng ko’lamdagi 
qurilish va obodonlashtirish ishlari, Vazirlar Mahkamasi Moliya vazirligi binolarining 
rekonstruksiyasi o’zbek milliy me’morchiligining elementlarini o’ziga jo etgan salobatli Senat 
binosi O’zbekiston poytaxtining bosh maydoniga o’zgacha me’moriy mazmun baxsh etgani 
hammamizga ma’lum.
Senat, Vazirlar Mahkamasi va Moliya Vazirligi binolari birgalikdagi maydonning 
ma’moriy kompleksini shakllantirishi maydon kompazitsiyasi takrorlanmas qiyofaga ega 
ekanligi arxitektura kompozitsiyasining markazini tashkil etadi. Ma’ruzada mana shu zamonaviy 
binolar o’z me’moriy tavsilotlari shu bilan birga ko’rinishi, interyeri va fasadi orqali namoyish 
etilgan.