K eyingi baytlardayoq N avoiy bu fikrlarni behuda da'vo
deb hisoblab, ruju' san'ati vositasida bu da’voni inkor qiladi va
Allohdan unga m arham at qilishini s o ‘raydi:
Junundin so 'zga bir dam bo ‘Imay ogoh.
Gar ortuq so ‘z dedirn, astag'firulloh.
Ilohiy, boqmag'il majmmlug'umg'a,
Karamdin chora qil mahzunlug ‘umg ‘a.
Dostonning to‘rtinchi bobi Muhammad payg‘ambar
(s.a.v) madhiga bag‘ishlangan. Bob payg'am bam ing
muborak
chehralari tavsifi bilan boshlanib, u Zotning o ‘qish va yozish
bilan shug‘ullanmaganligi ajoyib badiiy san'atlar vositasida bayon
qilib
beriladi.
Xususan,
qalam
payg‘ambar
unga
mayl
k o ‘rsatmaganidan, ya'ni uni qoMida tutmaganligidan keyin
yoqasini chok qilib, ko ‘z yosblarini to ‘kib, afg‘on
qilganligi, u
Zotning qo‘lini o ‘payin deb qancha og‘zini ochmasin, uning
orzusi
amalga
oshmaganligi
husni
ta'lil
san'ati
asosida
keltirilganligini ko‘ramiz:
Necha choki giribon qildi xoma,
To ‘kub ashkini afg ‘on qilcli xoma.
Ochib og 'zin qilay deb dastbo ‘si,
Muyassar bo ‘Imayin bu orzusi.
Bobda “insonlar payg‘ambar belgilab bergan shariat
qoidalari asosida yashasalargina, haqiqiy saodatga erishadilar”
degan g ‘oya ilgari suriladi.
5-bob me'roj tuni ta'rifiga bag‘ishlangan b o ‘lib, unda
Payg‘ambar (s.a.v.)ning Buroq oti yordamida Alloh huzuriga yo‘l
olganliklari tasviri beriladi. Rasuli akram 12 burj va 7
sayyoralarni oshib o ‘tib, Lomakonga ko‘tariladilar, “qoba
qavsayn” (ikki yoy oralig‘i) darajasida
Allohga yaqinlashadilar
va foniy maqomiga erishadilar.
305
Anga bu surma bo 'lg ‘och qurratul ayn,
Nasib о ‘Idi maqomi “qoba qavsavn ”.
О ‘zin gum aylabon, lekin topib haq.
Ко ‘rinmay kimsa haqdin avru mutlaq.
Alisher Navoiy dostonning na't qismida aks ettirgan
Rasuluiloh (s.a.v.)ga xos fazilatlami keyinroq dostonning asosiy
qism ida Farhod obraziga k o ‘chirgan. Payg‘ambarimizning (s.a.v.)
muborak chehralarini tasvir qilgan Navoiy Farhod va Shirin
obrazlari portretini ham ana shu ifodaga yaqin tarzda tasvirlagan.
Aynan ‘"Farhod va Shirin” dostonida Rasulullohning (s.a.v.)
maxsus ta'lim olmasdan turib ilohiy hikmat bilan o ‘ta chuqur
ilmga ega
boiganliklarining ta'kidlanishi
bejiz boMmay,
Farhoddagi olim lik va oriflik ilohiy
lutf bilan amalga oshganiga
ishoradir. Me'roj voqe?tsi haqidagi bobda esa “Chin” so‘zining
keltirilishi va shu so‘z bilan b o g iiq badiiy san’atlarga murojaat
qilinishi na'tlar bosho4a muqaddima boblari kabi dostonning asl
mazmuni’ni ochishga xizmat qilganligini ko'rsatadi.
D ostonning б-bobi qalam ta'rifi hamda ulug‘ salafiar
N izom iy va Dehlaviylar m adhini o 'z ichiga oladi. Navoiy dastlab
qalam ga ta'rif berar ekan, uni Xusrav
Parvezning tez uchar qora
oti Shabdezga, qalarnni tutuvchi barmoqlarni shu ot ustidagi
cha\andozga, barmoq bo ‘g ‘inlarini chavandozning belbog‘iga,
timoqlarni esa uning yuziga o ‘xshatadi:
Do'stlaringiz bilan baham: