Biologik faol moddalar texnologiyasi

Antibiotiklarni asosiy tozalash usullari 
1.Ekstraksiyalash usuli. 
2.Ion almashinuv sorbsiyasi usuli. 
3. CHo‗ktirish usuli. 
Antibiotiklarni kimyoviy tozalashning bir bosqichlaridan biri bu olingan eritmalarni 
konsentrlashdir: bu jarayon o‗z navbatida erituvchini katta qismini haydash orqali amalga oshiriladi, 
bu o‗z navbatida yuqori vakuum ostida olib boriladi. Antibiotiklarni ajratib olish uchun qo‗llaniladigan 
usullar va kimyoviy tozalash usullari, apparatlarning sifati va qo‗llanilandigan reaktivlar avvalambor 
ajratib olinayotgan antibiotikning sifatini va yuqori miqdorda preparatning chiqishini ta‘minlaydi.
Tashqi muhitdan, odatda tuproqdan ajratib olingan produtsent shtammlar («yovvoy» shtamm) 
kam samaralidir. SHuning uchun boshlang‗ich shtammdan samaradorligi yuqori bo‗lgan shtammlar 
seleksiya usuli bilan tanlab olinadi, bu shtammlar o‗z navbatida yovvoyi shtammlardan bir necha o‗n 
barobar yuqori produtsentlash hususiyatiga egadir. 
Avvalari, antibiotiklarning sanoat produtsent– shtammlari tabiiy mikroorganizmlarning 
mutagenez va seleksiya usuli bilan olinar edi. 
Antibiotiklar olishning asosiy usullari 
•
Antibiotiklar – mikroorganizmlar xayoti va ularni o‗zgarishining maxsus maxsulotlari bo‗lib, 
mikroorganizmlarga (viruslar, bakteriyalar, zamburug‗lar, suvo‗tlari) yuqori fiziologik faollikni 
namoyon qiladi.
•
Ba‘zibirantibiotiklarxayvonlarnio‗sishinita‘minlasa, 
boshqalario‗simlikningturlikasalliklarinidavolashda, 
ozuqamahsulotlarinikonservalashdavailmiydaqiqotishlariniolibborishdaishlatiladi (masalan: bioximiya, 
molekulyarbiologiya, genetikavaonkologiyasohalarida).
Antibiotiklar klassifikatsiyasi 
Uning asosida kimyoviy tarkibi yotadi va u quyidagicha bo‗linadi: 
1.
Atsiklik birikmalar (yog‗li kislotalar va terpenlarda tashqari) 
43
Arima K., Imanaka H., Kohsaka M., Furuta A. and Tamura G. 2002.
Pyrrolnitrin a new antibiotic substance, 
produced by Pseudomonas. Agricultural and Biological_Chemistry.28:575-576. 

---

110 
2.
Alitsiklik birikmalar (tetratsiklinlar xam kiradi) . 
3.
Aromatik birikmalar. 
4.
Xinonlar . 
5.
Kislorod saqlovchi geterotsikllar . 
6.
Azot saqlovchi geterotsiklik birikmalar. 
7.
Peptidlar.