Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Ёш физиологияси ва гигиена фанининг ривожланиш тарихи 
 
Одамнинг ҳаёт фаолияти эрамиздан аввал яшаб, ижод этган олимлар 
томонидан ўрганила бошлаган. 
Бундай олимлардан 
Букрот 
(Гиппократ), 
Арасту 
(Аристотэл), 
Гален
ва 
бошқаларни эслаш мумкин. 
Гиппократ (милоддан аввалги 460-375)
ташқи муҳит омиллари (иқлим, 
тупроқ, сув)ни жисмоний ва руҳий шаклланишга таъсири тўғрисида фикр 
юритган. У одамнинг хулқ-атвори, ҳис-туйғуси турлича бўлишини ўрганиб, 
темперамент (мижоз) ҳақида асар ёзган ва одамларни тўрт хил мижозга бўлган. 
Гален (милоддан аввалги 134-211)
маймунларда тажрибалар ўтказиб, 
анатомия, физиологияга катта ҳисса қўшган. 
Марказий Осиё халқларининг тиббиётга оид ёзма маълумотлари IХ-Х 
асрларга (бизнинг эрамизгача) тегишли. Бундай маълумотлар Эрон ва 
Марказий Осиё халқларининг илоҳий китоби бўлган «Авесто»да ҳамда лойдан 
ясалган жадвалда ўз ифодасини топган. Авесто марказий Осиё халқлари 
тиббиётига оид ёзилган биринчи маълумот бўлиб ҳисобланади. Ўрта асрлар 
давомида шарқ мамлакатларида илм ва фан жуда ривожланди. Шу даврда 
жаҳонга танилган кўпгина олимлар яшаб, ижод қилганлар. 
Абу Бакр ибн 
Ахавий Бухорий
ўзининг «Ҳидоят» (тиббиётни ўрганувчиларга қўлланма) 
китобида катталар ва болаларда учрайдиган кўпгина касалликлар ва уларни 
даволашда қўлланиланиладиган дорилар ҳақида маълумотлар бэрган. 
Абу Носир Муҳаммад Ал-Форобий (873-йилда Сирдарё бўйида 
туғилган)
тиббиётга кўп янгиликлар киритган. У нервларни сезувчи ва 
ҳаракатланувчи нервлар бошқаради деб тахмин қилган. 
Исмоил Журжоний (1080-1141)
моҳир табиб сифатида танилган. Унинг 

---

10 
касалликни аниқлаш усуллари, «Тиббиёт усуллари» каби китоблари маълум ва 
машҳур бўлган. У одам соғлиғини сақлаш учун зарарли таъсир этувчи барча 
нарсаларни йўқотиш лозим деб ёзади.