O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universitetining pedagogika instituti «gumanitar fanlar kafedrasi»

 
12
-MAVZU: TOG’LAR VA TEKISLIKLAR, ULARNING TURLARI 
Reja: 
1. Quruqlik relyefining asosiy shakllari. 
2. Tog’lar va ularning turlari 
3. Tekisliklar va ularning turlari 
 
Tayanch iboralar: 
Tog’, tog’ tepasi, tog’ qirrasi, tog’ tizimi, tog’li o’lka, tog’ 
massivlari, tog’ tuguni, tog’li o’lkalar, tekislik, akkumulyativ tekislik, denudatsion tekislik. 

---

45 
1. Quruqlik relyef shakllari.
Relyef Yer yuzasining kattaligi, kelib chiqishi, yoshi va 
rivojlanish tarixi turlicha bo’lgan shakllaridir (1-jadval). Yer yuzasidagi barcha relyef shakllari 
ichki va tashqi kuchlarning hosilalaridir. Quruqlikning asosiy relyef shakllari: 
- Botiqlar yoki depressiyalar; 
- Pasttekisliklar; 
- Qirlar va platolar (tekisliklar); 
- Past tog’lar; 
- O’rtacha baland tog’lar; 
- Baland tog’lar; 
- Juda baland tog’lar
1-jadval 
Yer yuzida turli balandliklarning egallagan maydoni 
Quruqlik 
balandligi, metr 
Balandlik bosqichlari maydoni 
Dengiz 
chuqurligi, 
metr 
 Chuqurlik bosqichlari maydoni 
Mln.
 km
2
Yer yuzasi 
maydonining 
nisbati, %
Mln.
 km
2
3000 dan ortiq
6,0
1,2
0-200
3000 dan ortiq
6,0
3000-2000
10,0
2,0
200-1000
3000-2000
10,0
2000-1000
24,0
4,7
1000-2000
2000-1000
24,0
1000-500
27,0
5,3
2000-3000
1000-500
27,0
500-200
33,0
6,4
3000-4000
500-200
33,0
200-0
48,2
9,5
4000-5000
200-0
48,2
0 dan past 
0,8 
0,1 
5000-6000 dan 
ortiq
0 dan past 
0,8