Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal 2017-yil, 4-son (104) gumanitar fanlar seriyasi



Download 2,54 Mb.
Pdf ko'rish
bet236/246
Sana31.05.2022
Hajmi2,54 Mb.
#623286
1   ...   232   233   234   235   236   237   238   239   ...   246
Bog'liq
DbPgg06Eeh ilmiy jurnal

ILMIY AXBOROTNOMA 
IQTISODIYOT
 
2017-yil, 4-son 
187 
Zamonaviy bozor iqtisodiyoti sharoitida bilimlarni boshqarishning oʻrni va rolini bilish uchun 
uning ilmiy tadqiqoti muammosi sifatida mazmun mohiyatini toʻliq tushunib olish maqsadga muvofiq. 
Buning uchun, birinchidan; bilimlarni yaratish hamda ulardan foydalanish nafaqat induvidual yoki 
jamoa miqyosida, balki mamlakat yoki jamiyat darajasida amalga oshirish maqsadga muvofiq. Buning 
oqibatida, fikrimizcha, jamiyat a`zolari, turli ijtimoiy guruhlar, hududlar yoki mamlakat miqyosida 
bilimlarni oʻzlashtirish va boshqarish borasida oʻzaro uzviy bogʻliqlik vujudga keladi. Ma’lumki, 
jamiyat taraqqiyotining industrial davriga qadar bunday oʻzaro kommunikativ aloqalar, hamkorlik bir 
muncha past darajada namoyon boʻlgan. Ammo, ishlab chiqarishning ilmiy, texnik darajasini, mehnat 
resurslarining kasbiy malaka darajasini oshib borishi bilan jamiyat miqyosida bilimlarning ijtimoiy 
xarakterini toʻliqroq namoyon boʻlishi kuzatila boshlandi. Ikkinchidan; bilimlarni boshqarishni 
tashkillashtirishda insonlarni hamjihatlikda (hamkorlikda) faoliyatini oshirish hamda qoʻyilgan 
maqsadlarga erishish uchun intelektual resurslarni shakllantirish va foydalanish samaradorligini 
oshirish.
Yuqorida e’tirof etilgan holatlarni inobatga olgan holda bilimlarni boshqarishning ta`rifini 
quyidagicha keltirishimiz mumkin. Bilimlarni boshqarish bu aniq bir iqtisodiy jarayon boʻlib, uning 
ob`yektlari, ya’ni, korxona, tashkilot, tarmoq doirasida bilimlardan foydalanish, targʻib qilish hamda 
uni samaradorligini oshirish maqsadida ijtimoiy munosabatlarni tashkil etish shakllari, usullari, 
uslublariga boshqaruvchilik ta`sirining yigʻindisidir.
Bilimlarni boshqarishning nazariy asosi boʻlib jamiyatda boʻladigan ijtimoiy-iqtisodiy, 
texnologik va biologik jarayonlarning turli jabxalarini qamrab olgan iqtisodiyot, kibernetika, 
informatika, huquq, menejment, psixologiya, tizimli tahlil va boshqa fanlar hisoblanadi [3]. Ushbu 
fanlar tomonidan bilimlarni ma’lum bir jihatlarini asoslanishi uni real ijtimoiy hayotga amal qilishini, 
boshqarishni ta`minlaydi.
Bilimlarni boshqarishdan asosiy maqsad, bir tomondan hozirgi davrdagi jadal ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlanish sharoitida bilimlar tanqisligi va ularni eskirishini kuchayishi boʻlsa, ikkinchi tomondan, 
bilimlardan foydalanayotgan korxona, tashkilot, muassasalar sub`yektlarini raqobatbardoshligini 
oshirish hisoblanadi [2]. Bu holat xozirgi davrda bilimlardan doimiy, tizimli va muntazam 
foydalanish yoʻl-yoʻriqlar talab etadi hamda qanday va qaysi yoʻnalishdagi yangi bilimlarga ehtiyoj 
mavjudligini, ulardan samarali foydalanishni ta’minlashni belgilab beradi.
Bizning fikrimizcha, hozirgi ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot davrida insoniyatning bilimlarga 
boʻlgan ehtiyojini yuqori darajada boʻlishiga, unga boʻlgan talabning doimiy tanqisligi keltirib 
chiqaradi. Demak, yangidan yaratilgan bilimlar ya`ni, ilmiy yangiliklar, ilmiy yutuqlar, ixtirolar 
muntazam, tizimli tarzda jamiyatdagi real ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarga qoʻllab borilishi lozim. Aks 
holda, ularning bilim (ilmiy yangilik) sifatidagi mazmuni yoʻqoladi. Ayniqsa, iqtisodiy resurslar 
cheklangan bir sharoitda bilimlar tanqisligi bartaraf etish eng dolzarb masalalardan biridir. Buning 
uchun koʻpchilik yetuk mutaxassis-olimlar [4] uchta muhim vazifani bajarish lozimligini 
ta`kidlaydilar. Bular :
- bilimlarni oʻzlashtirish – ya`ni hozirda yaratilgan bilimlardan foydalanish va ularni korxona 
tashkilot muassasalar ehtiyojiga yoʻnaltirish ;
- bilimlarni egallash – ya`ni insoniyat tomonidan bilimlarni umrbod egallab borishni ta`minlash;
- bilimlarni yetkazish – ya`ni raqobatchilik asosida ilmiy texnik ijod mahsulidan foydalanish, 
bilimlarga oid axborot resurslaridan barcha sub`yektlar foydalanishini ta`minlash. 
Bizning fikrimizcha, yuqorida ta`kidlangan uch vazifa bilimlarni boshqarish jarayonining asosi 
sifatida xizmat qiladi. Bilimlarni boshqarishni tashkil etishda, unga taktik va strategik jarayon sifatida 
yondashish maqsadga muvofiq. Boshqarishning taktik jarayoni oʻz ichiga yangi bilimlar haqida 
axborotlarni izlash, bilimlar toʻgʻrisidagi axborotlardan foydalanish, bilimlarni oʻzlashtirish,
bilimlarni takomillashtirish va yetkazish kabi jarayonlarni qamrab oladi. Boshqarishning strategik 
jarayoni esa, bilimlarni baholash, bilimlarni saqlash, eskirgan bilimlarni yoʻq qilish va yangilash kabi 
jarayonlarni oʻz ichiga oladi. Bilimlarni boshqarish jarayonida yuqoridagi holatlarni inobatga olinishi 
bir tomondan, bilimlarga boʻlgan ehtiyojni toʻliqroq qondirishga xizmat qilsa, ikkinchi tomondan, 
mavjud bilimlarni hamda yangidan yaratilgan bilimlarni jamiyat ijtimoiy-iqtisodiy hayotiga keng 
qoʻllashga, ulardan samarali foydalanishga sabab boʻladi . 
Fa`oliyat turi sifatida bilimlarni boshqarish bu sub`yektlarni bir-birlari bilan va ularni atrof-
muhit ob`yektlari bilan oʻzaro maqsadli uzviy bogʻliqlikdagi aloqa jarayoni boʻlib, uning natijasida 



Download 2,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   232   233   234   235   236   237   238   239   ...   246




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish