Режа: Халқаро меҳнат тақсимоти ва халқаро савдо тўғрисидаги турлича

---

3-мавзу. ЖАҲОН БОЗОРИ.
Режа: 
1. Халқаро меҳнат тақсимоти ва халқаро савдо тўғрисидаги турлича 
назариялар 
2. Халқаро савдонинг мазмуни, тузилиши ва хусусиятлари 
3. Тўлов баланси, унинг тузилиши ва тақчиллиги 
 
Асосий таянч тушунчалар 
Экспорт
– товарларни чет эллик мижозларга сотиш бўлиб, бунда мазкур 
мамлакатда ишлаб чиқарилган товарлар мамлакатдан ташқарига чиқарилади. 
Импорт
– чет эллик мижозлардан товарлар (хизматлар) сотиб олиб, уларни 
мамлакатга киритиш. 
Реэкспорт
– бирор бир мамлакатнинг бошқа мамлакатда ишлаб чиқарилган 
товарларни ўз истеъмоли учун эмас, балки учинчи мамлакатга қайта сотиш 
учун харид қилиши. 
Реимпорт
– истеъмолчи мамлакатдан реэкспорт товарларни сотиб олиш. 
Халқаро валюта тизими
– халқаро валюта муносабатларининг давлатлараро 
битимларда ҳуқуқий жиҳатдан мустаҳкамланган шакли. 
Валюта курси
– бир мамлакат валютасининг бошқа мамлакат валютасида 
ифодаланган нархи. 
Тўлов баланси
– мамлакат резидентлари (уй хўжаликлари, корхоналар ва 
давлат) ва чет элликлар ўртасида маълум вақт оралиғида (одатда бир йилда) 
амалга 
оширилган 
барча 
иқтисодий 
битимлар 
натижасининг 
тартиблаштирилган ёзуви. 
Иқтисодий битимлар
– қийматнинг ҳар қандай айирбошланиши, яъни 
товарлар кўрсатилган хизматлар ёки активларга мулкчилик ҳуқуқининг бир 
давлат резидентларидан бошқа давлат резидентларига ўтиши бўйича 
келишувлар. 
1. Халқаро меҳнат тақсимоти ва халқаро савдо тўғрисидаги турлича 
назариялар 
Миллий хўжаликларнинг халқаро иқтисодий муносабатлар тизимида 
иштирок этиши, уларнинг шакллари ва самарадорлик даражаси каби 
муаммоларнинг узоқ давр мобайнида турли олимлар томонидан тадқиқ 
этилиши бу борадаги турлича назарияларнинг шаклланишига олиб келди. Бу 
назариялар орасида энг аввало мамлакатларнинг халқаро меҳнат тақсимоти ва 
ихтисослашувда иштирок этиши зарурлигини назарий жиҳатдан асослаб 
берувчи мутлақ ва қиёсий (нисбий) устунлик назариялари муҳим аҳамият касб 
этади.