Shartli belgilar

partiyasining asosiy tayanchi yirik zamindorlar va anglikan cherkovi,
Liberallar partiyasining asosiy tayanchi esa o‘rta sinf vakillari edi.
Konservatorlar partiyasi an’analarga sodiqligi bilan ajralib tur-
sa, Liberallar partiyasi zamon ruhiga mos islohotlar o‘tkazish
tashabbuskorligi bilan ajralib turardi. Ayni paytda, ularni birlash-
tiruvchi yagona manfaatlar ham mavjud edi. Bu manfaatlar mush-
tarakligi asosini Buyuk Britaniyaning dunyoda yetakchi davlat
maqomini saqlab qolishga intilishi, mustamlaka imperiyani yanada
kengaytirish, dunyo bozorlaridan o‘z raqiblarini mumkin qadar
ko‘proq siqib chiqarishga intilish kabi maqsadlar tashkil etgan.
XIX asr o‘rtalariga kelib Buyuk Britaniyada demokratik jamiyat
asoslari qaror topdi. Bular — so‘z, namoyishlar o‘tkazish, matbuot
erkinligi kabilarda o‘z ifodasini topdi. Shuningdek, tabaqaviy
imtiyozlar tugatildi. Birinchi o‘ringa insonning qaysi tabaqaga man-
subligi emas, shaxsning erkinligi, qobiliyati, mustaqilligi, indivi-
dualligi qo‘yildi.
1867-yili o‘tkazilgan parlament islohoti tufayli saylovda qat-
nashuvchilar uchun mulk senzi kamaytirildi. Natijada, erkak aholi-
ning 50 foizi saylov huquqiga ega bo‘ldi.