Navoiy davlat pedagogika instituti fakultetlararo jismoniy tarbiya va sport kafedrasi

 
1. “JISMONIY TARBIYA – SOG’LOM BOLALIKNING ASOSIY OMILI” 
 

---

Maktab yoshidagi bolalar bilan olib boriladigan sport mashg’uloti va 
musobaqalar jarayonida qo’yidagi asosiy vazifalarni hal etish maqsad qilib olinadi;
- bolalarning salomatligini mustahkamlash;
- 
maktab o’quvchilarini har tomonlama 
garmonik 
rivojlantirish
o’quvchilarning jismoniy va sport mahoratini oshirish;
- 
jismoniy sifatlarni tarbiyalash va harakat ko’nikma-malakalarini 
rivojlantirish;
- kundalik mehnat faoliyatini yaxshilash,
- bolalarda milliy istiqlol g’oyalarini shakllantirish, ma’naviy-ma’rifiy 
tamoyillar asosida, jamoatchilik ruhida tarbiyalash;
- umumta’lim maktab jamoasi uchun zahiradagi sportchilarni tayyorlash;
Bu maqsadlarni amalga oshirishda umumta’lim maktablarining faoliyati turli
sinflarda, darsda va darsdan, maktabdan tashqari vaqtlarda o’quv sport 
mashg’ulotlarini maqsadli, zamonaviy ilg’or pedagogik texnologiyalar asosida tashkil 
qilishga qaratilishi lozim. 
O’zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishishi sharofati bilan bolalar 
o’rtasidagi jismoniy madaniyat va sportga e’tibor sezilarli darajada kuchaydi. So’nggi 
yillarda O’zbekiston Respublikasida qabul qilingan «Jismoniy tarbiya va sport 
haqidagi qonun» (1992 y., 14 yanvar), «O’zbekiston futbolini rivojlantirishning 
chora-tadbirlari haqida» (1996 y., 16-mart), «Xalqaro kurash assotsiatsiyasini 
qo’llab-quvvatlash haqida» (1999 y., fevral) kabi qonun va qarorlar, Milliy Olimpia 
Qo’mitasi (1992 y., yanvar), «Sog’lom avlod fondi» (1993 y.) kabi 
infrotuzilmalarning tuzilishi kabilar buning yorqin misollaridir. SHuningdek, 
O’zbekiston Respublikasi futbolini rivojlantirish tashkiliy assotsiatsiyasi va 
tamoyillarini tubdan o’zgartirish va qayta tashkil qilish, «Alpomish» va «Barchinoy» 
maxsus testlari (1999 yil 27-may 271-sonli), «O’zbekistonda jismoniy tarbiya va 
sportni yanada rivojlantirish chora-tadbirlari», «Sog’lom avlod» davlat dasturi (2000 
y., 15-fevral), «Jismoniy tarbiya va sport to’g’risida» gi qonunning yangi tahriri 
(2000 y., 26-may), «Bolalar sportini rivojlantirish jamg’armasini tashkil qilish» (2002 
y., 24-oktyabr) kabi qonuniy hujjatlar va ularning amaliyotga joriy etilishi 

---

O’zbekistonda bu masala davlat siyosati darajasiga ko’tarilganligidan darak beradi. 
Bu qaror va qonunlar jismoniy madaniyat va sportni rivojlantirishga qaratilgan, 
albatta.
Xozirgi jarayonda bolalar sportini rivojlantirish munosabati bilan umumta’lim 
maktablarida sport turlari bo’yicha maxsus sport sinflari tashkil qilinib, bolalar-
o’smirlar sport maktablarining faoliyatini yanada yaxshilash masalasi ko’rib 
chiqilmoqda. SHahar, tuman va viloyat markazlarida hokimliklar huzuridagi bolalar 
sportini rivojlantirish jamg’armalari tomonidan maxsus bitimlar asosida bolalar 
sportini yangi, yuqori bosqichga ko’tarish bo’yicha imkoniyatlar yaratib 
berilayotganligi quvonarli holdir.
Oliy va o’rta maxsus ta’lim Vazirligi tomonidan «Talaba» sport uyushmasi 
tashabbusi bilan uch bosqichli sport musobaqa tizimi tashkil qilindi. Mazkur «Uch 
bosqichli» sport musobaqalari tizimidan o’rin olgan «Umid nihollari» musobaqalari, 
bolalar-o’smirlar sport maktablari o’rtasida «Quvnoq startlar» kabi musobaqalar va 
harakatli o’yinlar o’tkazilishi sportni yanada rivojlantirishning asosiy omillaridan biri 
bo’lib xizmat qilib kelmoqda desak, mubolag’a bo’lmaydi. 
Ohirgi paytlarda umumta’lim maktablarida o’tkaziladigan «Umid nihollari» 
musobaqalari tarkibiga kiruvchi sport turlaridan I-II-III- bosqich musobaqalarida har 
bir maktabdan 40-50% o’quvchilar qatnashib, o’zlarining sport mahoratlarini oshirib 
kelmoqdalar.
Bolalarning sport tayyorgarligini, jismoniy rivojlanganligini aniqlashning 
nazariy asos va tamoyillari ilmiy-tadqiqot yo’nalishlarida bosh omil bo’lmoqda. Bu 
borada O’zbekiston Davlat jismoniy tarbiya instituti viloyatlarda joylashgan 
OTMdagi jismoniy madaniyat fakultetlari, Olimpia akademiyasi tomonidan ilmiy-
tadqiqot ishlari olib borilishi natijasida umumta’lim maktablarida «Jismoniy 
madaniyat va sport nazariyasi, uslubiyati» fani yuzaga keldi. Bu, o’z navbatida,
bolalar sportini rivojlantirish borasida ham yangi usullar, sport mashq tizimlari, 
sportchilarning umumiy, har tomonlama rivojlanishini ta’minlovchi va nazorat qilib 
boruvchi pedagogik texnologiyalar yuzaga kelishi uchun zamin hozirlamoqda.