ТИЗЗА БЎРИМИНИНГ ШИКАСТЛАНИШЛАРИ
Тизза бўшмининг лат ейиши.
Бол ал ар да кўп учрайди. Юмшок
тўқималарнинг шикастланиш даражаси зарб кучи ва йўналишига бог-лик
Т а ш х и с. Одатда тери ости ёг каватидаги гематома тизза крпкрри сохасида
жойлашади. Мах,аллий оғриқ.ҳам шу сохага тўрри келади, бир неча соат
ўтгач, тўқималарнинг шиши кузатилади. Бўғим фаолиятининг чекланиши
оғриқ.даражасига боғлиқ.бўлади. Юмшоқ тўқималаргина шикастланганда
бўғим шакли, тизза копкрги жойлашишида соғлом томонга
солиштирганда ўзгаришлар аниқланмайди. Оғиррок шикастланишда
бўғим бўшлигига кон куйилиши мумкин. Юқорида кўрсатилган белгилардан
ташқари, тизза бўғими шилликхалтачаларига кон куйилиши, кейинчалик
синовиал суюкдик хисобига бўртиш (айниқса, олдинги-юқориги) пайдо бўлади.
Олдинги юқориги бўртмаларни пайпаслаганда оғриқ. сезилади. Бўғим
бўшлигида суюклик тўпланганини билдирувчи аниқ, белги тизза
қопқоғининг «билкиллаши» хисобланади.
К и ё с л а м а ташхис. Суяк усти пардаси остидан ва бўғим ичидан
синишлардан, менисклар, бойламлар ва бўғим халтаси шикастланишидан
ўгказилади. Рентгенологик текшириш шарт.
ТЕЛЕГРАММ КАНАЛ «ВРАЧИ УЗБЕКИСТАНА» - https://t.me/vrachi_uzbekistana
317
Даволаш. Лат еган ва гемартрозда даволаш тўқималар ва бўғим ичига кон
кетишини тўхтатиш ва уларнинг сурилишини таъминлашга қаратилади. Бунинг
учун бармоқлар учидан соннинг говори қисмигача орқа гипсли лонгет боғлам
кўйилади. Биринчи кунларда шикастланган соҳага муз халта кўйилади ва у хар
икки соатда алмаштирилади. Гемартрозда даволовчи-ташхисловчи пункция
ўтказилади, сўнгра ўлчамли эзиб турувчи хаволи боғлам кўйилади. Учинчи
кундан бошлаб физиотерапевтик муолажалар тавсия қилинади. Лат еганда
харакатсизлантириш муддати 5-6 кун, гемартрозда - 7-10 кун.
Менискларпинг шикаспыаниши.
Болаларда кам учрайди ва асосан катта
ёшдаги болаларда кузатилади. Шикастланиш типик механизми буқилган тизза
бўғимида бурама харакатлар қилишдан иборат. Кўпинча, ичкм мениск
шикастланади.
Ташхис. Оғриқ.ва бўғимнинг котиб қолиши асосий ва аниқ, белгилари
хисобланади. Оёқ, тизза бўғимида ўтмас бурчак остида буқилган танага
яқинлашган чор-ночор холатда бўлади. Болаларда оёқдаракат килдирилса,
бўғимнинг қотиб қолиш белгиси йўқрлиши мумкин. Гемартроз ва синовитда
тизза бўғими шакли, юқори шиллик халтачанинг бўртиб чиқиши хисобига
ўзгаради. Ички мениск зарарланганда кучли оғриқ. бўғим ёригида ички ён
бойлам билан тизза ҚОПҚОҒИНИНГ хусусий боғлами оралигида кузатилади.
Шикастланиш биринчи соатларида айтиб ўтилган сохдца менискнинг
сурилишидан ёстиксимон ҳосила аниқланиши мумкин, кейинчалик у юмшоқ
тўқималарни шиши билан «кўмилиб» кетади. Ташки мениск шикастланганда
оғриқ. тизза қопқоғи хусусий бойламининг ташки соҳасида бўғим ёригида
сезилади. Суяклар синганини инкор этиш мақсадида рентгенологак текшириш
ўтказилади. Шубх,али х.олларда рентген нурларини ўтказмайдиган модда
юбориб ёки махсус асбоб орқали бўғим ичи аъзолари текширилади.
Даволаш. Бўғимнинг «котиб қолиши» зудлик билан сурилиб қолган
менискнинг ўрнига жойлаштиришни такозо килади. Кҳисилиб қолган
менискни ўз ўрнига солиш катталарда қўлланиладиган усул билан
бажарилади,
лекин
умумий
оғриқ.сизлантириш
билан.
Янги
шикастланишларда
оёқка
баландга
кўтарилган
холат
берилиб,
физиотерапевтик муолажалар (УВЧ) ўтказилади. Тахтакачлаш муддати 2-3
х.афта. Гипс боғлами олингач, жисмоний даволовчи тарбия тавсия қилинади ва
синовит бўлмаса, оёқни босиб юришга рухсат этилади.
Оғриқ.нинг кайталаниши, бўғимнинг «котиб қолиши», Байков, Чаклин,
Турнер, Шгейман-Бухард белгилари ва синовитнинг пайдо бўлиши мениск
бутунлиги тикланмаганлигидан дарак беради. Бундай х.олларда операция
қилиш, шикастланган менискни тикиш ёки олиб ташлаш керак
Тизза бўғими бойламларининг шикастланиши. Кўпинча ён бойламлар
шикастланади. Болаларда хочсимон бойламлар
Do'stlaringiz bilan baham: |