Olkashunoslik

lan farqlanuvchi Qiziltepa ko‘rinishidagi yangi shaharsozlik shakli ham
paydo boiadi. Tadqiqotchilaming fikriga ko‘ra, Qiziltepa bir necha:
qal’a, shahar, «shahar oldi» va atrof hududlar qismlaridan iborat. May­
doni 2 ga, balandligi 14-15 metr tepalik ustiga joylashgan qal’aning
g ‘arbiy yarmi baland sun’iy poydevor ustida qad ko‘targan, hokim-
ning saroyi b oig a n katta qurilishdan iborat Qal’aning sharqiy yarmi
g ‘arbiy qismidan katta hovli yoki maydon bilan ajratilgan b o iib , bu
yerda x o ‘jalik turar joy majmuasi joylashgan va bu majmua ko plab
turli davrlarga oid xonalardan iborat. Qal’adan janubi-sharq tomonda
82

---

undan keng va chuqur xandaq bilan ajralib turgan to‘rtburchak shaklga
vaqin (420x360 m) rejadagi ko‘hna shahaming asosiy qismi joylash­
gan bo‘lib. bu qism janubi-sharq va janubi-g‘arb tomondan minorali
devorlar bilan o'ralgan. Bu qismning ichki rejasi ma’lum muntazamlik,
hovlilari pasayib uylar ko'tarilgan va navbatma-navbat zich qurilgan
inshootlar, maydonlar hamda ko‘chalar bilan izohlanadi (Kuchuktcpa,
Uzunqir, Sangirtepa, Kozaliqir, Dingilja, Qumrobod, Chordaryo).
Yerqo‘r g ‘on. Miloddan avvalgi birinchi mingyillikning o ‘rtalarida
shahar kengayib boradi. U 35 gektarlik maydonni egallaydi. Taxmi-
nan miloddan avvalgi VI asrda qurilgan. Mudofaa devorining qalinligi
8 metr, povdevorining qalinligi 3 metr kenglikda boMgan. Vaqt o ‘tishi
bilan devor bir necha bor qayta ta'mirlangan. IV asr o ‘rtalariga kelib,
uning qalinligi 20 metrga yetgan.
4. 0 ‘zbekistonning antik davri m e’moriy yodgorliklari
Bizga ma’lumki, Aleksandr va uning vorislari davrida Ellinistik
davlatlarda shaharsozlik madaniyati yuksak darajada rivojlandi. Bu