13. maruza matni7

3. Dala tajribalari va ularning xususiyatlari. 
Dala tajribalari 
dehqonchilikda biror bir masalani o’rganishda hal qiluvchi uslub bo’lib, u ishlab 
chiqarishga yaqin, tabiiy dala sharoitida olib boriladi. 
Dala tajribasi o’tkazishdan asosiy maqsad agrotexnologik tadbirlarni zonalar 
bo’yicha o’rganish yo’li bilan qishloq xo’jaligida tuproq unumdorligi va ekinlar 
hosildorlikni oshirish va mahsulot sifatini yaxshilashdan iborat. 
Dala tajribasi qishloq xo’jaligidagi ilmiy tekshirishning asosiy uslubi hisoblanib, 
yuqoridagi uslublardan tuproq, ob-havo va agrotexnologik tadbirlarning birgalikda 
o’simlikka ta’sirini tekshirilishi va izlanish ishlab chiqarish sharoitida olib borilishi 
bilan farq qiladi. 
Ilmiy izlanish va shu asosda nazariy masalarni yoritish, hosil bilan unga 
ta’sir etuvchi omillar o’rtasidagi qonuniy bog’liqlik darajasini aniqlash, tuproqni 
ishlash, o’g’itlash, sug’orish, almashlab ekish tadbirlarini ishlab chiqish, 
tuproqlarning meliorativ holatini yaxshilash, yangi navlar yetishtirish, sinash va 
ularni rayonlashtirish, kasallik va zararkunandalarga qarshi kurashish choralarini 
amaliyotda ishlab chiqish va boshqa muammolarni hal qilish mumkin. 
Dala tajribasi tushunchasi oddiy bo’lsa ham, haqiqatda nihoyatda 
mashaqqatli izlanishni, mehnatni talab qilib, bunda tuproq va tabiatning ko’pgina 
hisobga olish qiyin bo’lgan omillari bilan uchrashishga to’g’ri keladi. 
Dala tajribalari o’z xarakteri, maqsadi, o’rganiladigan masalalari, 
o’tkaziladigan joyi, tajriba davomiyligi va boshqa ko’rsatkichlariga ko’ra bir 
nechta turga bo’linadi. 
1. O’tkazilish joyiga ko’ra: 
a) 
Maxsus ajratilagan maydonlarda o’tkaziladigan dala tajribalari 
(stasionar), 
ular doimiy uchastkalarda, tajriba o’tkaziladigan korxonaning (ilmiy 
tekshirish muassasasi) uchastkalarida qo’yiladi. 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

33
b)