2-mavzu Mavzu: Elektr maydon. Elektr maydon kuchlanganligi. Superpozitsiya prinsipi. Elektr dipoli. Elektr maydonni grafik ravishda tasvirlash va kuch chiziqlari. Reja

Elektr maydonni eksprimental usullarda o’rganish va uning amaliy 
ahamiyati. 
Elektr maydonni tajribada o’rganish uchun elektolitik vanna slidan 
foydalaniladi. Tajribada elektrolitik vannaga ikkita yoki to’rtta istalgan geometrik 
shakldagi elektrodlarni o’rnatib, bu elektrodlarning hosil qilgan elektrostatik 
maydoni o’rganiladi.Buning uchun ekvipotensial sirtlar chizib, mazkur 
ekvepotensial sirtlarga maydon kuch chiziqlari o’tkaziladi va tajriba amalga 
oshiriladi. Eksprimentdan olingan natijalardan foydalanib, ekvipotensial chiziqlar 
va kuchlanganlik chiziqlari (kuch chiziqlari) elektrodlaga nisbatan ham ortogonal 
bo’lib, shu elektrodlarda boshlanadi va shu elektrodlarda tugallanadi yoki 
“cheksizlikka ” ketadi. 
Tajriba va qurilma xaqida slaydda taqdim etilgan. 
 Xulosa qilib shuni aytish mumkinki , 
har qanday zaryad mavjud bo’lganda 
uning atrofidagi fazoda elektr maydon hosil bo’ladi. Tinch turgan zaryadlar 
atrofida hosil bo’lgan elektr maydonlar orasida o’zaro ta’sir kuchi paydo bo’lishi 
va uning biridan boshqasiga uzatilishi amalga oshiriladi. Elektr maydonning asosiy 
xossasi shundan iboraki, shu maydonda joylashgan har qanday zaryadga kuch 
ta’sir qiladi.
 
Nazorat savollari
: 
1.
Elektr maydonga ta’rif bering. Vaqt bo’yicha o’zgarmaydigan va 
o’zgaradigan maydonlar qanday hosil bo’ladi?. 
2.
Superpozitsiya prinsipi nima? 
3.
Tekis zaryadlangan ingichka chekli va cheksiz uzun to’g’ri sim elektr 
maydonlarni xisoblash formulasini keltirib chiqaring 

---

4.
Tekis zaryadlangan yarim sim xalqa markazida elektr madonini 
hisoblash formulasini keltirib chiqaring
5.
Tekis zaryalangan yupqa metall disk markazidan o’tuvchi 
perpendicular o’qqa yotgan nuqtalar uchun elektr maydonini hisoblash formulasini 
keltirib chiqaring 
6.
Doimiy tokning elektr maydoni mavjudmi? 
7.
Nima sababdan elektr maydon kuch chiziqlari kesishmaydi? 
8.
Ikki deilektrik muhit chegarasida elektr maydon kuch chiziqlari 
qanday o’zgaradi? 
9.
Elektr maydoni dipoli kuch chiziqlari qanday ko’rinishga ega? 
10.
Elektr maydonni qanday eksprimental usullari mavjud va ular haqida 
malumot 
11.
Elektr maydonning amaliy ahamiyati