Microsoft Word Р. Расулов дарслик. Doc

Topshiriq.
Alisher Navoiy matnini o‘qing va qayta so‘zlab bering.
ALISHER NAVOIY 
Alisher Navoiy 1441-yil 9-fevralda Hirot shahrida tug‘ilgan. U 
bolalik davrida Temuriy shahzodalar bilan birga tarbiyalandi. Uning otasi 
ma’rifatparvar kishi bo‘lib san’at va adabiyotga qiziqar edi. Navoiylar 
uyida shoirlar tez-tez to‘planib, she’rlar o‘qib, san’at haqida 
suhbatlashardilar. Bu Alisherda katta taassurot qoldirdi. U 10-12 
yoshlaridayoq she’rlar yoza boshladi.
1472- yili Navoiy amirlik (vazirlik) vazifasiga tayinlandi. Lekin bu 
mansab shoirni qanoatlantirmadi. Shu tufayli u ijodiy ishga o‘tib, o‘zbek 
adabiy tilini rivojlantirish, bu tilda adabiy asarlar yaratishga kirishdi. U 
xalq manfaatiga qaratilgan masalalarni o‘zining “Xamsa” asarida yoritdi. 
Bu asar besh dostondan iborat: “Hayratul abror” (Смятение праведных), 
“Layli va Majnun”, “Farhod va Shirin”, “Sab’ai sayyor” (Семь планет), 
“Saddi Iskandariy” (Вал Искандера). Bu ajoyib dostonlarda shoir 
do‘stlik, chin muhabbat, odamlarga g‘amxo‘rlik, halollik, obodonchilik, 
mehnatga muhabbatni kuylagan.
Alisher Navoiy asarlarini xalqimiz sevib o‘qiydi. Uning asarlari 
asosida “Farnod va Shirin”, “Layli va Majnun”, “Dilorom”, “Mehr va 
Suhayl” kabi sahna asarlari yaratildi.
Navoiy haqida ko‘plab ilmiy va adabiy asarlar yozildi. Oybekning 
“Navoiy” romani, L.Batning “Hayot bo‘stoni” povesti. Uyg‘un va Izzat 
Sultonning “Alisher Navoiy” dramasi shular jumlasidandir. Ko‘pgina 
tumanlar, qishloq va ko‘chalar, teatrlar o‘quv yurtlari, shahar va 

---

26 
mahallalar Navoiy nomi bilan atalgan.Toshkentda Navoiy nomli milliy 
bog’ yaratilgan va u yerda Navoiyga haykal o‘rnatilgan. Ulug‘ shoir, olim 
va mataffakkir Navoiy 1501- yilning 3- yanvarida Iroq shahrida vafot 
qilgan.
Topshiriq.
Matn yuzasidan savollar tuzib, o‘zaro suhbatlashing. 
Topshiriq.
Yod oling. 
Yaxshilik qilmasang, yomonlik ham qilma. 
Bilmaganni so‘rab o‘rgangan olim,
Orlanib so‘ramagan o‘ziga zolim. 
Oz-oz o‘rganib dono bo‘lur, 
Qatra-qatra yig‘ilib daryo bo‘lur. 
Tiling bilan ko‘nglingni bir tut. 
Tilga ixtiyorsiz – elga e’tiborsiz.