5-amaliy mashg’ulot тўҚимачилик ипларини сертификатлаштириш ishdan maqsad

---

5-AMALIY MASHG’ULOT 
ТЎҚИМАЧИЛИК ИПЛАРИНИ СЕРТИФИКАТЛАШТИРИШ 
Ishdan maqsad:
Toʼqimachilik mahsulotlari (iplari) sertifikati. «CentexUZ» 
akkreditlangan sinov laboratoriyasida sinovdan oʼtkazishni oʼrganish. 
 
Topshiriqlar: 
1.Toʼqimachilik iplari haqida maʼlumot bering. 
2. Iplarga tegishli boʼlgan standart turlari bilan tanishing. 
3.Sinov natijalari tahlil qilish meʼyoriy xujjatlar bilan taqqoslash (sinov 
bayonnomasini rasmiylashtirish). 
Iplarning sifatini aniqlovchi standartlar quyidagilar: 
1. GOST 6611-73-Toʼqimachilik iplarini qabul qilish; 
2. GOST 6611.0-73-Toʼqimachilik iplari namuna tanlash; 
3. GOST 6611.1-73-Toʼqimachilik iplarining chiziqli zichligini aniqlash 
usullari; 
4. GOST 6611.2-73-Toʼqimachilik iplarining mustahkamligini va uzulishdagi 
uzayishini aniqlash usullari; 
5. GOST 6611.3-73-Toʼqimachilik iplarining eshilishini aniqlash usullari; 
6. GOST 6611.4-73-Toʼqimachilik iplarining namligini aniqlash usullari; 
7.T 10681-75 talabalariga binoan mikro iqlim sharoiti: 
Т=20

2
0
С,
w=65

2% 
Yigirish korhonalarida ishlab chiqarilayotgan iplar qay maqsadlarda 
ishlatilishiga qarab turlicha davlat standart meʼyorlari boʼyicha baholanadi. 
Yigirilgan iplarning maqsadli qoʼllanilish doiralari quyidagicha boʼladi: 
-ishlatilishi boʼyicha: asosan toʼquvchilik va trikotaj mahsulotlari olish uchun; 
-yigirish usuli boʼyicha: qayta tarash – taroqli, karda – oddiy va apparat – 
pnevmomexanik sistemalari; 
-ishlov berish usuli boʼyicha: oqartirilmagan, oqartirilgan, boʼyalgan iplar. 
Iplarning sifat koʼrsatkichlari 2 turga boʼlinadi: 
Аsosiy sifat koʼrsatkichlariga quyidagilar kiradi: 
-chiziqli zichlik, T, Nm, Ne; 
-chiziqli zichlik boʼyicha notekislik koeffitsienti (TSV), %; 
-konditsion chiziqli zichlikning nominal chiziqli zichlikdan nisbiy farqi ( ), %; 
-mustahkamlik boʼyicha notekislik koeffitsienti (FCV), %; 

---

-nisbiy mustahkamligi (RKM), ch/tex, g/den; 
-namligi (W), %; 
-ipning nuqsonlari; 
Qoʼshimcha sifat koʼrsatkichlariga quyidagilar kiradi: 
-konditsion chiziqli zichlik, Tk 
-uzilishdagi uzayish (ε), %, mm; 
-mustahkamligi (F), ch, g; 
-eshilishlar soni (E), esh/m; 
-eshilish boʼyicha notekislik koeffitsienti (ECV), %; 
-eshilish koeffitsienti ( ); 
-sifat koʼrsatkichi; 
Paxta va boshqa turdagi tolalardan yigirilgan iplarning navini baholash 
standartda belgilangan 2 ta asosiy sifat koʼrsatkichlarning eng yomon qiymati 
boʼyicha amalga oshiriladi va bular: mustahkamlik boʼyicha notekislik koeffitsienti, 
nisbiy mustahkamlikdir. Bunda chiziqli zichlik boʼyicha notekislik koeffitsienti
3-nav uchun belgilangan meyordan oshmasligi shart. 
Toʼqimachilik iplarini qabul qilish va namuna tanlash GOST 6611.0-73 
“Toʼqimachilik iplari. Qabul qilish qoidasi” boʼyicha amalga oshiriladi. 
Iplarning sifat koʼrsatkichlari, qadoqlanishi (upakovka) va rusmlanishini 
(markirovka) davlat standarti meyorlari boʼyicha baholashda toʼdadan (partiyadan) 
quyidagi jadvalga mos holda namunalar olinadi. 
16-jadval 
Iplarning nomi 
Toʼdadagi pakovkalar (bobina) miqdori, kg 
0 - 2000 
2000 - 
3000 
3000 - 
5000 
5000 - 
10000 
10000 
dan 
yuqori
Fizik-mexanik xossalarni aniqlash uchun 
Paxta, ipak, kimyoviy 
tolalardan 
yigirilgan 
yakka va eshilgan iplar 
10 
20 
30 
40 
50 
Hom – ipak ipi 
10 
- 
- 
- 
-