Kishi biznes ha`m jeke isbilermenlik. Qalenov K

ta`rtipke saladi.  

Bunnan  tisqari,  puharalardin`  isbilermenlik  qa`biletin  barliq  sharalar  menen  iske  saliw, 

olardin`  iskerligin  asiriw,  isbilermenlikti  rawajlandiriwdin`  huqiqiy  kepillikleri  belgilew 

negizinde bazar qatnasiqlarin tezlestiriwge qaratilg`an. 

---

 

10 

Isbilermenlik  haqqindag`i  normativ  hu`jjetler  mu`lkshilik  ha`m  xojaliq  ju`rgiziw 

formalarin erkin tan`law, bul formalardin` ten` huqiqliq tiykarinda a`mel qiliwi, o`z – ara birge 

islesiw ham erkin basekilesiw ta`miyinlenetug`in sha`rayatlardin` jaratiliwina ko`meklesedi. 

Isbilermenliktin` o`zi ne? Onin` xizmetin a`melge asiriw negizleri ham rawajlandiriwdin` 

tiykarg`i qagiydalari nelerden ibarat. 

Isbilermenlik  –  mu`lkshilik  su`ektlerinin`  payda  ali  maqsetinde  ta`wekel  etip  ha`m 

mu`lklik  juwapkershiligi  tiykarinda,  a`meldegi  nizamlar  ko`leminde  baslama  menen 

ekonomikaliq xizmet ko`rsetiwi. 

O`zbekstan Respublikasinda isbilermenlik:  

-

 

Isbilermennin` jeke mal mu`lki tiykarinda; 

-

 

Isbilermennin`  basqa  puxaralar  ha`m  yuridikaliq  shaxslar,  sonin`  ishinde  immigrant 

puxaralar ha`m de yuridikaliq shaxslardin` mal-mu`lklerin tu`rli formalarda jumsaw tiykarinda; 

-

 

Isbilermennin`  ma`mleket  ha`m  ja`miyet  sho`lkemleri  mal  –  mu`lklerinen  paydalaniwi 

tiykarinda; 

-

 

Joqarida aytilg`an formalardi qosip,alip bariw tiykarinda a`melge asiriladi. 

Isbilermenlik  xizmetinin`  ha`m  mu`lkdar  menen  bolg`an  qatnasiqlardin`    xarakterinen 

kelip shiqan halda isbilermenlik xizmeti mu`lkdar ta`repinen de, xojaliqti toliq ju`rgiziw huqiqi 

negizinde  (sol  shegaralari  mu`lk  iyesi  ta`repinen  belgilengen  halda)  mu`lkdarlardin`  mal  – 

mu`lkin basqariwshi sub`ekt ta`repinen de a`melge asiriladi. 

Ha`r  qanday  formadag`i  isbilermenlik  mu`lk  iyesinin`  islep  shig`ariw  protsesinde  o`zi 

tuwridan  –  tuwri  qatnasiwina  ha`m  (yamasa)  basqa  puxaralardin`  miynetin  qollaw  joli  menen 

paydalaniwina tiykarlanadi.  

Isbilermenlikti rawajlandiriwdin` tiykarg`i qag`iydalari to`mendegilerden ibarat: 

-

 

nizam menen qadag`alanbaytug`in ha`r qanday isbilermenlik xizmetin a`melge asiriwda 

isbilermennin` o`zine tiyisli bolg`an mal – mu`lkten paydalaniw erkinligi; 

-

 

isbilermennin`  xojaliq  xizmetin  ju`rgiziwdegi  ha`m  xizmet  o`nimin  bo`listiriwdegi 

g`a`rezsizligi; 

-

 

isbilermennin`  barliq  tu`rdegi  islep  shig`ariw-xojaliq  xizmetin  ju`rgiziwde,  mu`lk 

formalarina qaramastan, nizam aldinda ten` huqiqlilig`i; 

-

 

isbilermenlikti a`melge asiriw ha`m xizmetker jallawdin` erkinligi; 

-

 

da`ra`mat aliwdin` jerleri (istochnik) ha`m usillari  

-

 

qanday  boliwina  qaramastan,  saliq  komitetleri  aldinda  esabat  beriwdin`  deklarativ 

formasi,  isbilermenlerdin`  da`ra`matlarin  jasirip  qalg`ani  (to`menletip  ko`rsetiwi)  ushin 

O`zbekstan Respublikasi nizamlarina tiykarlanip materialliq juwapkerligi. 

Isbilermenlik  xizmetin  a`melge  asiriw  ushin  isbilermenlik  sub`ekti  isbilermenlik 

sho`lkemleri  (shirketlerin)  du`zedi.  Isbilermenlik  sho`lkemlerin  (shirketlerin)  du`ziw,  olardin` 

xizmetin  ko`rsetiwi,  olardi  qayta  sho`lkemlestiriw  ha`m  tamamlawdin`  uliwma  huqiqiy, 

ekonomikaliq 

ha`m 

sotsialliq 

tiykarlari 

O`zbekstan 

Respublikasinin` 

«O`zbekstan 

Respublikasindag`i ka`rxanalar haqqinda»g`i nizami menen ta`rtipke salinadi. 

Isbilermenlik  ka`rxanalarin  payda  etiw  ha`m  oni  registratsiyadan  o`tkeriw  to`mendegi 

ta`rtipte a`melge asiriladi: