Polyarimetriya. Issi qlik nurlanishi va ularni xarakteristik asi



Download 495,86 Kb.
Pdf ko'rish
bet11/13
Sana28.02.2021
Hajmi495,86 Kb.
#60628
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
9.  Vinning siljish qonuni. 

   


Plank

  formulasidan  Vinning    qonunini  hosil  qilish  mumkin.  Buning  uchun 

absalyut qora jism uchun nur chiqarish qobiliyatining  maksimumiga mos keluvchi  

λ



 topish kerak. 

shartni  qanoatlantiruvchi  to‟lqin  uzunlikning  qiymatini  topish  kerak.  (28)  ni 

qiymatini (30)ga olib kelib qo‟yamiz va biroz o‟zgartirish  kiritib quyidagiga ega 

bo‟lamiz:Vin qonuning ifodasi hosil bo‟ladi. 



10. Plank gipotezasi. Plank formulasi. 

Yuqoridagilardan Plank formulasi muvozanatli issiqlik nurlanishining tugallangan  

ifodasi ekanligi kelib chiqadi.                                                 

 

Issiqlik  nurlanish  qonunlariga  asoslanib  yuqorida  temperaturalarni  o‟lchash 

usullari optik pirometriya deb ataladi. Shu maqsadda  qo‟llaniladigan qurilmalarni 

esa optik pirometrlar deb ataladi. Shu pirometrlardan  ba‟zilarining ishlash prinsipi 

bilan tanishamiz: 

1.  Radiasion  pirometr.  Stefan  –  Bol‟sman  qonuniga  asoslanib  absalyut  qora 

jismning  temperaturasini T=

4

√E



T/σ    

(33) ifoda orqali topish mumkin, ya‟ni 

absalyut  qora  jismning    temperaturasini  aniqlash  uchun  uning  to‟la    nur 

chiqarish qobiliyati ET ni o‟lchash etarli ekan. Odatda jismlar absalyut qora 

bo‟lmaydi. Absalyut qora bo‟lmagan jismning to‟la nur chiqarish qobiliyati 



aT  absalyut  qora  jismnikidan  kichik,  ular  orasidagi  bog‟lanish  Kirxgof 

qonuni: 


bilan aniqlanadi, bunda aT absalyut qora bo‟lmagan jismning to‟la nur  yutish 

qobiliyati ba‟zan uni jismning qoralik  darajasi deb ataladi. 

 agar  (33)  ifodadagi  ET  o‟rniga  absalyut  qora  bo‟lmagan  ixtiyoriy  jismning  

to‟la nur chiqarish qobiliyati eT  qo‟yilsa, jismning haqiqiy temperaturasi emas, 

balki  radiasion    temperaturasi  aniqlangan  bo‟ladi.  Demak,  radiassion 

temperatura deganda  to‟la nur  chiqarish  qobiliyati absalyut qora  bo‟lmagan 

jismning    to‟la  nur  chiqarish  qobiliyatiga  miqdoran  teng  bo‟lgan  taqdirda 

absalyut  qora jism erishishi lozim bo‟lgan temperatura tushiniladi. (33) va (34) 

lardan  foydalanib,  ixtiyoriy  jismning  haqiqiy  temperaturasi  T  va  radiasion 

temperaturasi T

rad 

 orasidagi bog‟lanish: 



    

 

 



T

rad


 = T

4

√ a



 T 

  

Munosabati  bilan  aniqlanishini  topamiz.  Radiasion  pirometrning  sxemasi 



tasvirlangan. Jism (M)ning nurlanishi termopara (TP) ga tushiriladi. Termopara 

zanjirga  ulangan  gal‟vanometr  shkalasi  absalyut  qora  jismning  kel‟vinlarda 

ifodalangan  temperaturasiga  moslab  darajalanadi.  Shuning  uchun  bu  pirometr 

ixtiyoriy jismning radiasion temperaturasini aniqlashga imkon beradi. 

2.  Ravshanlik pirometri. 

Bu  pirometrning  tuzilishi  4-rasmda  tasvirlangan.    Temperaturasi  aniqlanishi 

lozim  bo‟lgan  jismdan  kelayotgan    nurlanish  cho‟g‟lanuvchi  lampa  (L) 

tolasining  tekisligiga  ob‟ektiv  (O)  yordamida  moslanadi.  Okulyar  (O

1



yordamida  lampa  tolasi  va  nur  chiqayotgan  jism  sirtining  tasviri    kuzatiladi. 



Okulyar  oldida  joylashtirilgan    fil‟tr  (F)  spektrning  bir  qismini  o‟tkazadi. 

Lampa tolasining  ravshanligi R reostat yordamida o‟zlashtirilishi mumkin. 

  Vinning  siljishi  qonunidan  foydalanib  nurlangich  jismning  temperaturasini 

aniqlash  mumkin.  Buning  uchun  jism  nur  chiqarish  qobiliyatining    spektral 

xarakteristikasini o‟lchash va  muayan spektr uchun  λ

  ni  aniqlash  kerak,  λ



  

esa  jism  temperaturasi  bilan  T=b/λ



  munosabat  orqali  bog‟langan.  Bu  usul 

bilan aniqlangan quyosh temperaturasi taxminan 6000

0

 K ga teng. 



 


Download 495,86 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish