Psixo va yun. Iatreia davolash klinik tibbiyot sohasi. Psixik

---

Psixiatriya

Psixiatriya (psixo ... va yun. Iatreia —

davolash) — klinik tibbiyot sohasi. Psixik

kasalliklarning kelib chikish sabablari,

belgilari va rivojlanish mexanizmlarini

oʻrganadi, ularning oldini olish, davolash

va bemorlarga tibbiy yordam koʻrsatishni

tashkil etish usullarini ishlab chiqadi.

---

Psixik kasalliklarni dastlab yunon

vrachlari oʻrgana boshlaganlar. Gippokrat

psixik kasalliklar ham boshqa kasalliklar

kabi tashqi muhitning organizmga salbiy

taʼsiri natijasida paydo boʻlishini birinchi

bor aytgan. Abu Ali ibn Sino ham asab va

ru-hiy kasalliklarni davolash ishiga

koʻpgina yangiliklar kiritgan. U psixik

kasalliklar haqidagi xurofiy

tushunchalarni (mas, bu kasalliklarni

jinlar keltirib chiqaradi degan fikr-ni) rad

etib, asab va ruhiy kasalliklar ham

boshqa kasalliklar kabi tashki muhitning

odam organizmiga salbiy taʼsiridan va

---

organizmning oʻzida roʻy beradigan

oʻzgarishlardan pay-do boʻladi deb

bilgan.

P. tibbiy fan sifatida 18-asr oxiri — 19-asr

boshlarida shakllandi. Shu paytdan

boshlab vrachlar psixik kasalliklarga

qarshi dorilar qoʻllashga, shu kasallikning

tabiiy sabablarini oʻrganishga kirisha

boshladilar. Psixik kasalliklarning

koʻpgina turi (jumladan, avvallari tuzatib

boʻlmaydigan turi) muvaffaqiyatli

davolanmoqda. Ilgarilari nogironlikka

chiqarib yuboriladigan oʻtkir psixoz bilan

---

kasallangan bemorlarni tuzatib yuborish

usullari ishlab chiqildi. P.

kasalxonalarining yoʻnalishi oʻzgardi. P.

ilmining keng rivojlanishi P. im-koniyatlari

koʻlamini oshirdi. Zamo-naviy P. oʻtkir

psixoz kasalligiga uch-ragan

bemorlarnigina emas, balki psixopatiya,

nevrozlarni, alkogolizmnn, kayfiyat

oʻzgaruvchanligi (emotsional

qoʻzgʻaluvchanlik) va uyqusizlikni ham

davolaydi.

P.ning tekshirish usullari oʻziga xos boʻlib,

boshqa tibbiy fanlardan birmuncha farq

---

qiladi. P. tibbiyot fanlari ichida eng keyin

rivojlangan fanlar qatoriga kiradi. Hozirgi

davrda uning mohiyati juda ham keng ,

chunki ruhiy bemorlardan tashqari har

qanday somatik kasalliklar ham ruxiy

faoliyatning maʼlum darajada buzilishi

bilan oʻtadi va shu bois P. asoslarini har

bir sohadagi vrach bilishi zarur.

P. umumiy psixopatologiya va xususiy

P.ga boʻlinadi. Umumiy psixopatologiya

ruhiy xastaliklarning umumiy alomatlari,

ularning kechishi va h.k.ni oʻrganadi.

Xususiy P. esa ru-hiy xastaliklarning

---

alohida turlarini koʻrib chiqadi, qiyosiy

diagnosti-kasi va davolash masalalarini

oʻrganadi.

Bundan tashqari, keyingi vaqtda P. dan

yangi tarmoqlar: bolalar P.si, oʻsmirlar P.si

va sud P.si, ijtimoiy P., narkologiya ajralib

chiqdi. P.da fiziologiya, psixologiya,

genetika va boshqa fanlarning erishgan

yutuqlari keng qoʻllaniladi.

Ruhiy bemorlarni davolash imkoniyatlari

kundankunga kengayib bormoqda. Mas,

20-asrning 50-yillaridan boshlab ruhiy

oʻzgarishlarni davolashda markaziy nerv

---

sistemasida sodir boʻladigan

jarayonlarga bevosita taʼsir etadigan

psixofarmakologik vositalar

qoʻllanmoqda.

Hozirgi zamon P.si fakat klinik fan boʻlib

qolmay, balki ijtimoiy va psixologiya

masalalarini hal qilishda ham ishtirok

etadi.

Oʻzbekistonda 1- va 2-ToshTI, Vrachlar

malakasini oshirish instituti, Pediatriya

tibbiyot instituti, Andijon, Samarqand

tibbiyot institutlarida P. ka-fedralari bor.

Uzbek olimlaridan X. Olimov, Sh. A.

---

Mirtolibov T. I. Ismoilov, A. U.

Shoyusupova, R. S. Tursunova, M. Xalilov

va boshqa P.ning eng dolzarb masalalari

ustida tadqiqot ishlari olib bormoqdalar.

Mirqobil Xalilov.

[1]

1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-

yil

Manbalar

---

Bu maqolada boshqa til boʻlimlariga

ishorat yoʻq.

Siz ularni topib va ushbu maqolaga

qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz

mumkin.

Ko‘proq o‘rganish Ushbu maqolada

Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-

2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

---

  Last edited 4 years ago by Ximik1991Bot  

Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib,

Vikipediyaga yordam berishingiz

mumkin.

Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.

"

https://uz.wikipedia.org/w/index

.php?

title=Psixiatriya&oldid=1828523

" 

dan olindi 

---

Matndan CC BY-SA 3.0  litsenziyasi boʻyicha

foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan

boʻlsa).