Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №25 (том 3)

Услублар ва материаллар.
Асосий захарли моддалар ишлаб чиқарувчи 
замбуруғлар оиласига қуйидагилар киради: 
Пениcиллиум
, 
Аспергиллус
, 
Фусариум
, 
Ҳелминтоспориум
, 
Алтернариа
, 
Cлавиcепс
. 
Замбуруғлар табиатда юқумсиз касалликларни келтириб чиқариб, улар 
қуйидаги шаклларда ўзидан захарлар ишлаб чиқаради: 
Пениcиллиум
ва 
Аспергиллус 
асосан афлотоксинлар, 
Фусариум
- трихотеценлар, зеараленон, 
фумонизинларни, бошқа турлари эса яъни 
Ҳелминтоспориум
ва 
Алтернариа
фитопатоген захарларни, ҳамда 
Cлавиcепс 
тури
 
ўзидан эрготоксинлар чиқаради. 
Микотоксинлар умумий бир хусусиятга эга бўлиб, уларнинг барчаси 
биоцидлар сифатида тирик хужайраларни емириб боради. Бошқа бир хусусиятга 
кўра, яъни физик–химик хусусиятига асосан, микотоксинлар сезиларли даражада 

---

35 
бир–биридан фарқ қилиб, айнан мана шу жиҳат улар билан курашишда уларга 
нисбатан ягона усулни ишлаб чиқишда тўсиқ бўлади. 
Бугунги кунда энг кенг тарқалган методлардан бири бу микотоксинларнинг 
молекуляр физик хусусияти, молекулаларнинг қутблилиги ва ўлчовига 
асосланган ҳолда келиб чиқишига кўра органик ёки ноорганик адсорбентлар 
орқали микотоксинларни турли хил даражада адсорбциялайди. 
Адсорбция методи самарали равишда қутбли микотоксинларни бартараф 
этади (бу асосан афлотоксинларда, маълум даражада фумонизинларда юз 
беради). Шу вақтнинг ўзида қутбсиз токсинлар баъзи бир адсорбентлар ёрдамида 
ютилмайди, бошқа бирлари билан эса етарли даражада ютилмайди. 
Микотоксинларни зарасизлантириш даражаси адсорбентнинг адсорбцион 
ҳажмига боғлиқ бўлади. Озиқанинг зарарсизланишини бу кўрсаткичи ва 
даражаси унга адсорбентни киритишни нормасини белгилаб беради. 
Адсорбентларнинг муҳим хусусияти кенг интервалда ишлай олиши ва 
микотоксинлар билан бетакрор алоқадорликда бўлиши кенг имконияти 
ҳисобланади. Маълумки, микотоксинлар ошқозонда абсорбентлар томонидан 
ютилади ва ичакнинг ишқорли муҳитига чиқарилади. Натижада бу каби 
адсорбентнинг самарадорлигига шубҳа туғилади, Баъзи бир адсорбентлар озиқа 
моддалари, витаминлар, микроэлементларни ҳам адсорбциялаши мумкин.