Яхшиева М. Т. Монетар сиёсат назарияси: Ўқув қўлланма. –Т

Портфель нуқтаи назаридан ёгдашув бу
– кейнсчилар ва 
монетаристлар ўртасидаги фарқни аниқлашнинг бир йўли. Ушбу таҳлилда 
Тобин ва Фридманнинг нуқтаи назарлари ифодаланган. Гарчи кейнсчилар ва 
монетаристлар бир хил портфель моделларини қўлласалар-да, асосий фарқ 
шундаки, кейнсчилар асосий эътиборни бошланғич самарага қаратадилар, 
монетаристлар эса якуний самарани кўрсатадилар. Кейнсчиларнинг фискал 
сиёсат бўйича кўплаб таҳлилий ишлари 
IS
эгри чизиғида рўй берувчи 
ўзгаришларни кўрсатадилар, монетаристлар эса асосий эътиборни активлар 
захирасининг узоқ муддатли самарасига қаратадилар. 
Хўжалик тизимида пул импульсларини «узатиш» механизми ҳақидаги 
масала доимо монетаристик доктринанинг заиф нуқтаси бўлиб келган. 
Хўжаликдаги асосий ўзаро алоқалар ҳақидаги тасаввурни аниқ ифодаловчи 
ва пул захираси ўзгаришининг қай тарзда даромад, бандлик ва нарх 

---

55 
тебранишларига 
айланишини 
тушунтириб 
берувчи 
капиталистик 
иқтисодиётнинг очиқ структура модели узоқ вақт бўлмаган. Шу сабабли 
Фридман ва Шварц ўзларининг цикллар ҳақидаги мақолаларида пул 
массасининг ўзгариши ва бошқа агрегатли макроиқтисодий кўрсаткичлар – 
ЯММ, истеъмол харажатлари, товар нархлари ва ҳоказоларнинг ўзгариш 
суръати ўртасидаги корреляцион боғлиқлик ғоясини ривожлантирдилар. 
4.3. Кейнсчилик ва монетаризмда пул сиёсатининг ўзига хос 
хусусиятлари
Пул импульсларининг «узатиш механизми» талқини иқтисодий 
назариянинг асосий йўналишларида муҳим фарқларни аниқлайди: 
1)
анъанавий миқдорий назария 
ортиқча пул чиқариш таъсирини 
товарлар бозори билан чеклайди, бу ерда ортиқча тўлов воситаларининг 
пайдо бўлиши бевосита хўжалик агентлари харажатларини ошириш ва мос 
равишда товарлар нархининг ўсишига олиб келади.
2)