O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Eshitilish joyiga ko’ra
bo’shliq hosil 
bo’lganda, bronxoektazda chеgaralangan sohada va surunkali bronxitda 
tarqoq ko’rinishda eshitiladi. Nam xirillashlarni jarangliligiga ko’ra 
jarangli va jarangsiz turlari farqlanadi: jarangli nam xirillashlar o’pkada 
yallig’lanish jarayonlari kеchganda malum chеgaralangan sohada ya’ni 
o’pkani pastki qismida eshitiladi. Garchi bunday xrillashlar o’mrov osti 
va kurak osti sohalarida eshitilsa tuberkulyozli infiltratlar yoki 
kavernalardan dalolat beradi. Jarangsiz nam xirillashlar esa o’pkada 
dimlanish jarayonlari kеchganda, asosan o’pkani pastki qismlarida, har 
ikkala 
tomonda, 
asosan 
bronxitlarda, 
yurakning 
chap 
qismi 
yetishmovchiligida eshitiladi. Nam xirillashlar ham quruq xrillashlar 
singari nafas aktining ikkala fazasida ham eshitiladi. 
O’pkada bo’shliq 
sindromi bo’lsa va bu bo’shliqda suyuqlik hamda havo bo’lsa, bemor 
vaziyatini o’zgartirsa vertikal holatdan gorizontal holatga yoki teskari holatga 
o’tsa tomchi tomish shovqini (gutta kadens) eshitiladi. 
Krеpitatsiya
alveolalarda ularning elastiklik xususiyati o’zgarishi 
tufayli hasil bo’lib, nafas olish aktida eshitiladi. Alveolalar devorlari 
nafas chiqarganda bir-biriga yopishadi va nafas olganda shtirlab 
ochiladi, bu shovqin krepitatsiya hisoblanadi. Krepitatsiya asosan 
alveolalarda kam miqdorda suyuqlik bo’lganda ya’ni o’pkaning 
yallig’lanishlarida eshitilib, krupozli pnevmoniyaning I-III bosqichida 
va infiltratli o’pka silida, o’pka infarktida, yurakning chap qismi 
yetishmovchiligida, o’pkada dimlanish sodir bo’lganda asosan 
o’pkaning pastki qismlarida eshitiladi. Alveolalarda ko’p suyuqlik 
to’planganda krepitatsiya eshitilmaydi. Krepitatsiya alveolalar elastiklik 
xususiyatini pasayishi hisobiga paydo boladi. Keksa odamlarda chuqur 
nafas olganda ham eshitish mumkin, agar ular gorizontal holatdan 
vertikal holatni egallasa va shu vaqtda auskultatsiya qilinsa va 
compression atelektazda eshitiladi. Krеpitatsiya mayin bo’lishi mumkin 
(yuqori tonli tovush) yoki dag’al (balandroq tovush) dеk eshitiladi.
Krеpitatsiya eshitilish xususiyati bo’yicha mayda pufakchali nam 
xrillashlardek eshitiladi.