O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi s. A. Rasulov, V. A. Grachev



Download 4,75 Mb.
Pdf ko'rish
bet61/140
Sana01.05.2022
Hajmi4,75 Mb.
#601174
TuriУчебник
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   140
Bog'liq
fayl 1921 20210923

Kinetika. 
Kinetik 
tenglamalarni faqat cho‗yanni induksion tarzda 
suyuqlantirish sharoitlari uchun aniq yechish mumkin. Induksion suyuqlantirishda 
massa uzatishga 
𝗏
z
, tezlik juda katta ta‘sir qiladi deb faraz qilib, massa uzatish 
tenglamasini soddalashtirish mumkin (II bobga q.): 
. (3.38) 
ni P orqali belgilaymiz. Unda 
bo‗ladi. 
O‗zgaruvchilarni bo‗lib, 
ga ega bo‗lamiz. Tenglamani integrallab, 


146 
ni hosil qilamiz, bu yerda A
1
— integrallash doimiysi. 
Bundan 
.
/

Bu ifodani integrallab va 
— qiymatni o‗rniga qo‗yib 
.
/
ga ega bo‗lamiz, bu yerda 
deylik, unda 
va 

bo‗ladi. Bundan
.
/
. (3.39) 
Integrallash konstantalarini aniqlaymiz: z = 0 da C= C
ω
, z = h da C= C
k

Bu ma‘lumotlar asosida sistema tuzamiz: 
.
/
}
(3.40) 
(5.40) sistemani yechib, quyidagiga ega bo‗lamiz: 




;

)
. (3.41) 
Olingan bog‗lanishlar statsionar rejim, masalan, uzluksiz miksirlash 
sharoitlarida massa uzatilishini xarakterlaydi. Lekin real sharoitlarda induksion 
pechlardagi massa uzatish nostatsionar rejimda amalga oshiriladi. 
Istalgan pech uchun massa uzatishning matematik modeli massa uza- tishning 
tuyulma koeffitsiyenti (k
v
) asosida qurilishi mumkin (II bobga q.). 
Vagrankalarda cho‗yanni suyuqlantirib olish uchun massa uzatish quyidagi 


147 
formula bilan ifodalanadi: 

( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
-
bu yerda: ΔM
Fe
— temir kuyindisi, kg; 
— temirning cho‗yandagi o‗rtacha 
konsentratsiyasi, %; ω — shixtaning solishtirma yuzasi, kg/m
2
; τ — vaqt, s; k
v
— 
massa uzatishning tuyulma koeffitsiyenti, kg/m
2
∙ s ∙ %, 
( )
, -

( )
, -

Ω
tom
va ω
tom
— tomchilardagi umumiy va solishtirma yuza. Indekslar va darajalar 
quyidagilarni ifodalaydi: sh — shixta; sk — salt kolosha (salt koloshasi bo‗lmagan 
vagrankalar uchun sk o‗rnida o‗.q.k. — o‗ta qizdirish kamerasi ko‗rsatiladi), to‗p — 
to‗plagich, I Ox — qattiq metallning gaz fazasi bilan oksidlanishi, II Ox — suyuq 
metallning gaz fazasi bilan oksidlanishi, III Ox — shlak bilan oksidlanishi, I Red — 
koks uglerodi bilan qaytarish, II Red — cho‗yan elementlari bilan qaytarish. 
Indekslashdan ko‗rinishicha, model konstruktiv zonalar (shaxta, salt kolosha, 
to‗plagich) bo‗yicha quriladi, bu esa cho‗yanni zonalar bo‗yicha aniq kimyoviy 
analiz qilish qiyinchiliklari bilan bog‗langan. Shuning uchun i- element 
konsentratsiyasining o‗zgarishi ham, shuningdek, bu uchta konstruktiv zonalar 
bo‗yicha aniqlanadi: 
( )

( )
( )
( )
1
, (3.42) 
bu yerda
( )

( )
( )

( )
( )
( )
1
, (3.42) 
bu yerda
( )



148 
( )
( )
( )
{
( )
( )
( )
( )
( )



( )
-
( )
( )
( )
}
, (3.44) 
bu yerda
( )

Ishlab chiqilgan matematik modelning qollanilishi gaz vagranka- sidagi massa 
uzatilishini tajriba ma‘lumotlari va ω ning hisob qiymatlari asosida hisoblab 
topishga imkon berdi. Olingan massa uzatish koef- fitsiyentlari ustida o‗tkazilgan 
analiz shuni ko‗rsatdiki, qizdirish va suyuqlantirishda shixtada 20—30% uglerod 
(jami kuyindidan), 60% ga yaqin Si va 70% Mn kuyadi, bunda marganes bo‗yicha 
olingan ma‘lumotlar qarama- qarshi. Olovbardosh nasadkali gaz vagrankasida 
uglerodning kuyishi shaxtada to‗la shakllanadi, to‗plagichda esa hatto biroz 
«qirmoch» hosil bo‗ladi. Kremniy esa shaxtada aksincha, hech kuymaydi, bu esa 
elementlar kuyindisining shakllanishida temperatura maydonining bir jinsli 
bo‗lmasligi katta ahamiyatga ega ekanligi to‗g‗risida guvohlik beradi. 
Uglerodi bo‗lmagan koloshada C ning ko‗p va Si ning kam kuyishi ekstremal 
hodisa hisoblanadi, chunki bunday sharoitlarda fazalar orasidagi yuza olovbardosh 
salt koloshasi bo‗lmagan gaz vagrankalariga qaraganda katta bo‗ladi. Salt kolosha 
tarkibiga uglerodli materiallarning kiritilishi Si va Mn lar ozgina kuyganda C ning 
ko‗p kuyishining oldini olishga imkon beradi. 
= 1,1979 kg ekanligi aniqlangan, u avval oksidlanadi, so‗ngra esa 
shlakdan qaytarilgan. Fe ning dastlab oksidlanishi, so‗ngra shlakdan ancha aktiv C, 
Si va Mn elementlar bilan qaytarilishi unumdorligi 7 t/soat bo‗lgan gaz 
vagrankasidan olingan shlakni analiz qilib va ular bo‗yicha 
ni hisoblab 
tasdiqlangan. 


149 
Fe uchun olingan tuyulma yig‗ma massa uzatish koeffitsiyentining (

qiymatini analiz qilib, quyidagicha xulosalar chiqarish mumkin: olovbardosh 
materiallar bo‗lmagan nasadkali gaz vagrankasida temir tashqi o‗ta qizdirish 
kamerali vagrankalarga qaraganda 1,5 marta ko‗p kuyadi, bu hol metallni o‗ta 
qizdirish uchun yaxshi sharoitlar yaratilganligi bilan bog‗liq. Nasadkaga uglerodli 
materiallar kiritilganda 
ning qiymati qariyb 100 marotaba kamayadi. Bu C, Si va 
Mn larning oksidlanishi hisobiga 
, -
dan tashqari nasadka uglerodining 
oksidlanishi hisobiga 
ning ham mavjudligi to‗g‗risida guvohlik beradi, 
ya‘ni bevosita 
,
( )
Massa uzatish koeffitsiyentlari ustida olkazilgan analizning ko‗r- satishicha, 
ular, asosan, 10
-3
— 10
-2
kg/m ∙ soat ∙ % tartibga ega. Masalan, o‗ta qizdirish vaqtida 
barcha elementlarning kuyishi bitta tartibning o‗zi k
v
= (1—4) ∙ 10
-3
kg/m ∙ 
soat ∙ % bilan xarakterlanadi. Si va C lar bundan mustasnodir, ular uchun 
uglerodning nasadkaga kiritilishi bilan ularning kuyish mexanizmi o‗zgaradi, 
chunki quyidagi reaksiyalar sodir bo‗ladi: 
(SiO
2
) + < 2C > = [Si] + {2CO}, (3.45) 
< 2C > → [C], (3.46) 
bular esa uglerodli materiallar gaz vagrankasining nasadkasiga kiritilsa, maqsadga 
muvofiq bo‗lshligi haqida guvohlik beradi. 
Yoy pechidagi massa uzatish haqida bajarilgan hisob shixta tarkibining 
elementlarning kuyishiga ta‘sirini aniqlashga imkon berdi. Massa uzatishning 
tuyulma koeffitsientlarini topish uchun tuzilgan programmada quyidagi qiymatlar 
olingan: 


150 
;

;

, -
;
, -
va elementlar kuyishining shixta tarkibidagi cho‗yan qirindisi miqdoriga bog‗liqligi 
aniqlangan: 
U
Fe
= 0,0524 χ
qir
+ 0,1, U
Si
= 0,5 χ
qir
+ 15, 
U
C
=
0,43 χ
qir
+ 12, U
Mn
= 0,75 χ
qir
+ 25. 
Shixtadagi qirindi miqdorining ortishi elementlar kuyishini 60% gacha orttiradi: 
Fe — 3,243% gacha, C — 38,3% gacha, Si — 46,6% gacha, Mn — 71% gacha. Bu 
ma‘lumotlar qirindini yoy pechida qayta suyuqlantirish maqsadga muvofiq emasligi 
haqida dalolat beradi. Ayni paytda hisoblar elektr shlak rejimida 

va 
bo‗lishligini ko‗rsatdi. Qirindini yoy va elektr shlak rejimlarida qayta suyuqlantirish 
bo‗yicha o‗tkazilgan eksperimentlar hisob ma‘lumotlarini tasdiqladi (3.4- jadval) va 
elektr shlak rejimida qayta suyuqlantirish maqsadga muvofiq ekanligini ko‗rsatdi. 
3.4- jadval 

Download 4,75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   140




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish