12 kirish dissertatsiya mavzusining asoslanishi va uning dolzarbligi

 
Grafik vazifaning 1-yechimi 
 

---

85 
Grafik vazifaning 2-yechimi 
 
 
Grafik vazifaning 3-yechimi 
 
 
2.3.3-rasm 
4-grafik masala.
Detalning shtrixlangan tomonini fikran burib, uni frontal 
proyeksiyalar tekisligiga parallel holatga keltirish va uning 3 ta ko„rinishini 
bajarish.
2.3.4-rasmda namuna keltirilgan. Bundan avvalgi masalada detalning 
berilgan ortogonal proyeksiyasi orqali uni 360
o
da tasavvur qilish va yaqqol 
tasvirini qurilgan boʻlsa, mazkur masalada esa uning aksi bajarilmoqda. 
Grafik vazifani berilishi 
 

---

86 
Grafik vazifaning yechimi 
 
2.3.4-rasm
 
5-masala.
Detalning goemetrik shaklini belgilangan rozmetka chizig„i 
(nuqtalar qo„yilgan chiziq) bo„yicha o„zgartiring va uning ko„rinishlarini 
bajaring. 
2.3.5-rasmda 
a
da vazifa sharti va chizmasi, 
b
da uni bosqichli yechimi 
namuna sifatida keltirilgan. Detallarning ham yaqqol tasviri ham ortogonal 
proyeksiyasida berilgan rozmetka chizig„i bo„yicha ularni loyihalashga oid 
variantlar berilgan. Buning uchun berilgan parallelepipeddan koʻrsatilgan oʻrinlar 
boʻylab boshqa bir geometrik sirt oʻyib yoki qirqib olinishi kerak. Amalga 
oshirilgan jarayondan soʻng izlangan detalning yaqqol tasviri hosil boʻladi. 
Soʻngra hosil boʻlgan detalning ortogonal proyeksiyasi bajariladi. Mazkur grafik 
masalani bajarish jarayonida talaba detal tarkibidagi geometrik sirtlarning oʻzaro 
kombinatsiyasini tahlil (analiz) qiladi. Soʻngra hosil boʻlgan detalni sintez qilish 
orqali uning koʻrinishlari bajariladi.
2.3.5-rasm, 
c 
da vazifaning yechimini yakunlangan holati koʻrsatilgan. 

---

87 
Grafik vazifani berilishi 
a)
Grafik vazifaning yechimi 
 b)
 c)
2.3.5-rasm 

---

88 
6-masala.
Tavsifi (nazariy chizmasi) bo„yicha modelning shaklini 
loyihalash. 
Berilgan tavsifi bo„yicha buyumning ortogonal va aksonometrik 
proyeksiyasi bajaring (2.3.6-rasm). 
Agar detalning konstruktiv va geometrik tuzilishi matn orqali ifodalangan 
bo„lsa, uholda bunday chizmaga 
nazariy chizma
 deyiladi. 
Detal tavsifi:
Uzunligi 70 
mm
, eni 40 
mm
va balandligi 15 
mm
prizma berilgan. Uning chap 
tomonidan 20 
mm
masofada 
markaziy 
frontal 
o„qqa 
simmetrik ravishda 20x20 mm li 
vertikal prizma o„yib olingan. 
Berilgan prizmaning o„ng oldi va 
orqasidan boshlab qalinligi 12 
mm
, uzunligi 30 
mm
, balandligi 20 
mm
ikki prizma 
qo„yilgan. Ularning tashqi tomonlari asosining oldi va orqa tomonlari bilan bir 
tekislikni tashkil qiladi. Ularning o„ng tomoni asosning o„ng tomoni bilan ustma-
ust tushgan. Ustiga qo„yilgan ikki prizmaning yuqori tomoni Ø15 
mm
li radiusli 
yarim silindrlar bilan yakunlangan. Silindrlarning markazi orqali Ø20 
mm
diametrli silindr teshib o„tgan.